«Γραίες» που κρυώνουν και με δυσκολία εξασφαλίζουν ένα πιάτο φαΐ και οικογένειες που θα γιορτάσουν με δανεικά ξαναγίνονται πρόσωπα της καθημερινότητας. Η ολική επαναφορά των αφηγήσεων του μεγάλου Σκιαθίτη.

Τα Ασφαλιστικά Ταμεία κατάφεραν να βρουν το δώρο των συνταξιούχων την τελευταία στιγμή, παίρνοντας προκαταβολή από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους έναντι των ομολόγων συνολικού ποσού 1 δισ. ευρώ που λήγουν αύριο. Ο ΟΑΕΔ επίσης, με ομόλογο 200 εκατ. ευρώ. Και το Δημόσιο για να καταβάλει το κουρεμένο δώρο στους υπαλλήλους έβαλε στα συρτάρια όλα τα ληξιπρόθεσμα εντάλματα πληρωμής. Το ερώτημα τώρα είναι τι θα γίνει στον ιδιωτικό τομέα, με την καταβολή του 13ου μισθού. 

Το τελευταίο τρίμηνο όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας έχει κηρυχθεί μερική αναστολή πληρωμών στον ιδιωτικό τομέα. Επτά στις δέκα επιχειρήσεις καθυστερούν την εξόφληση των δεδουλευμένων από μερικές μέρες έως και ένα μήνα. Και οι άλλες τρεις, από δύο μήνες έως και χρόνο. Πάρα ταύτα, ο επικεφαλής του Σώματος Μ. Χάλαρης προβλέπει ότι ο 13ος μισθός θα καταβληθεί κανονικά στους περισσότερους εργαζόμενους. Πώς; Από τους καθυστερούμενους μισθούς. 

Το συμπέρασμα που εξάγεται από τα στοιχεία του ΣΕΕ είναι ότι ένας στους πέντε εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα έχει να πληρωθεί επί τρεις τουλάχιστον μήνες και ο αριθμός τους εγγίζει τις 500.000. Εάν συνυπολογιστούν και οι άνεργοι που δεν παίρνουν επίδομα και είναι περισσότεροι από 600.000, τότε ο αριθμός των ατόμων που το τελευταίο τρίμηνο δεν είχε εισόδημα ξεπερνάει το 1.000.000. Από τα ίδια στοιχεία προκύπτει επίσης ότι τους τελευταίους μήνες αυξήθηκε κατακόρυφα η ελαστική απασχόληση, με συμβάσεις μερικής ή εκ περιτροπής εργασία, παρά την εκρηκτική άνοδο της ανεργίας. Οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης αυξήθηκαν κατά 120% σε σχέση με το 2010 και οι εκ περιτροπής κατά 432%. Οι μισθοί υποχώρησαν μεσοσταθμικά κατά 12%, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις η μείωση φθάνει και το 20%. Μία στις δύο επιχειρήσεις έχουν κάνει περικοπές και από την άλλη το ποσοστό της αδήλωτης εργασίας παραμένει σταθερά πάνω από το 29%. 

Η δραματική κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην πραγματική οικονομία επισημάνθηκε στην τελευταία συνάντηση της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας με την τρόικα, υπό το βάρος των νέων πιέσεων για περαιτέρω απορύθμιση της αγοράς εργασίας, μείωσης των κατώτατων μισθών ή περικοπής του 13ου και 14ου μισθού κατά το πρότυπο του δώρου των υπαλλήλων και των συνταξιούχων. Στην περίπτωση αυτή το ΙΚΑ θα βρισκόταν τον Φεβρουάριο σε ταμειακή αδυναμία, αφού από την καταβολή του δώρου περιμένει έσοδα ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ. Εφόσον βεβαίως επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις ότι το δώρο θα καταβληθεί ακόμη και στις επιχειρήσεις που βρίσκονται σε οικονομική δυσπραγία. Ο 13ος μισθός βγήκε από την ατζέντα για τον ιδιωτικό τομέα (για τους εργαζόμενους στις ΔΕΚΟ το θέμα παραμένει ανοιχτό), ωστόσο η πίεση της τρόικας για επιπλέον μείωση του κόστους εργασίας, σε ποσοστό που ορίστηκε στη συνάντηση με τη ΓΣΒΕΕ και την ΕΣΕ γύρω στο 20%, ήταν ασφυκτική, τονίζουν οι πρόεδροι των συνομοσπονδιών Δ. Ασημακόπουλος και Β. Κορκίδης. Στην επισήμανση ότι μία τέτοια συμπίεση των μισθών θα επιδεινώσει την ύφεση οι εκπρόσωποι της τρόικας απάντησαν ότι πρέπει να γίνει αναδιάρθρωση του παραγωγικού μοντέλου με κάθε κόστος. 

Πέρυσι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εμπόρων και των επαγγελματοβιοτεχνών, η μείωση του τζίρου ήταν γύρω στο 15% στον κλάδο των τροφίμων και 20%-40% στους άλλους κλάδους. Φέτος οι προβλέψεις θέλουν να καταγράφεται άλλη τόση μείωση και ενδέχεται να διαψευστούν ξανά επί τα χείρω. Ουσιαστικά, μέσα σε δύο χρόνια έχει μειωθεί στο μισό ο κύκλος της αγοράς των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που καλείται να προσαρμοστεί στα όρια της πιστωτικής ασφυξίας. Σε κανονικές συνθήκες το δώρο έδινε στην αγορά ρευστότητα της τάξεως των 5-6 δισ. ευρώ. Αυτές τις γιορτές οι προσδοκίες είναι κάτω από το μισό. Με την προϋπόθεση ότι θα πέσει κανονικά ο 13ος μισθός και δεν θα πάει κατευθείαν σε αποπληρωμές δανείων, φόρων και έκτακτων τελών. 

Οι αντοχές της οικονομίας και της κοινωνίας είναι πλέον οριακές θεωρεί ο καθηγητής Σ. Ρομπόλης και προβλέπει ότι η ανεργία θα ξεπεράσει τις χειρότερες προβλέψεις. Από τον Σεπτέμβριο του 2009 μέχρι τον Οκτώβριο του 2011 ο δείκτης απασχόλησης έπεσε 4,5 μονάδες -από το 49% στο 44,5%- και η ανεργία στο τρίτο τρίμηνο του 2011 έσπασε νέο ρεκόρ και αποτυπώνεται επισήμως στο 17,7%. Ο δείκτης απασχόλησης έτσι όπως αποτυπώνεται στην τελευταία έκθεση του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας είναι ο χειρότερος στη ζώνη του ευρώ. Φέτος πρώτη φορά όπως υπογραμμίζει ο επιστημονικός διευθυντής του ΙΝΕ ο αριθμός των εργαζομένων είναι μικρότερος από τον οικονομικά μή ενεργό πληθυσμό.

Από τις 850.000 αυτοαπασχολούμενους εκτιμάται ότι περίπου 300.000 έχουν αναστείλει την επαγγελματική τους δραστηριότητα και δεν έχουν ασφαλιστική ενημερότητα, τονίζει ο γραμματέας της ΓΣΒΕΕ Ν. Σκορίνης.

Οι περισσότερες επιχειρήσεις, όπως σημειώνει, δεν μπορούν να πάρουν ούτε κεφάλαια κίνησης, με αποτέλεσμα να καθυστερούν την καταβολή της μισθοδοσίας και να συμβάλουν με τη σειρά τους στην επιδείνωση της οικονομικής ασφυξίας. Η καθίζηση αποτυπώνεται και στην πορεία των εσόδων του ασφαλιστικού συστήματος. Μέχρι το Σεπτέμβριο το ΙΚΑ είχε υστέρηση εσόδων 15% σε σύγκριση με το 2010 σε ταμειακή βάση, ενώ το τελευταίο δίμηνο υστέρηση έφθασε στο 18,2%. Στον ΟΑΕΕ στο δεκάμηνο οι εισφορές ήταν μόλις 1,9 δισ. ευρώ, ενώ το 2010 έκλεισε με έσοδα από εισφορές 2,7 δισ. ευρώ. 

ΠΗΓΗ : www.enet.gr

 
Ο Παπαδιαμάντης, αν και οι παλαιότεροι κριτικοί (Παλαμάς, Ξενόπουλος κ.ά.) θα εξυμνήσουν το έργο του, δεν θα τύχει της ίδιας αποδοχής από τους νεότερους.

Η σχολή των Κ.Θ. Δημαρά και Π. Μουλλά θα μειώσει την αξία του, καθώς θα θεωρήσει ότι πρόκειται για λαογραφικά ηθικά κείμενα χωρίς ιδιαίτερη λογοτεχνική αξία, ενώ του προσάπτει προχειρότητα και αναχρονιστικές τάσεις στη γλώσσα. Από την άλλη σκοπιά, οι αμύντορες της Ορθοδοξίας τον θεωρούν εκπρόσωπό τους, μη αναγνωρίζοντας καμία άλλη πτυχή στο έργο του.

Η γλώσσα του Παπαδιαμάντη δίχασε επίσης την κριτική. Ο Κ. Χατζόπουλος και ο Α. Τερζάκης τη βρήκαν σχολαστική και προβληματική, ενώ τη θαύμασαν ο Τ. Αγρας, ο Ελύτης, ο Ζ. Λορεντζάτος κ.ά. 

 

Νεότεροι μελετητές αλλά και συγγραφείς που τον αγαπούν έχουν αναδείξει πλείστες όσες όψεις του συγγραφέα. 

   Εφέτος γιορτάζοντας τα 100 χρόνια από τον θάνατό ίσως έχουμε την ευκαιρία να δούμε τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ολόπλευρα, να γοητευτούμε από τα κείμενά του, να τον τοποθετήσουμε ολόπλευρα στη λογοτεχνική εικόνα της χώρας μας.

Αποσπάσματα από το έργο του με αναφορά στα κοινωνικά θέματα :

  «Η Μετανάστις»

Το πρώτο μυθιστόρημα του Παπαδιαμάντη που δημοσιεύτηκε στο «Νεολόγο» της Πόλης το 1879 – 1880. (Μέρος Πρώτον, Κεφάλαιον Α΄. Η Θεία μάστιξ). «Διότι προ της ενσκήψεως του δεινού, ο κληρικός ούτος έζει σχεδόν αφανής εν τη πόλει, και δεν ωμοίαζε προς τους σεβασμίους εκείνους ποιμενάρχας, οίτινες, αφού η φήμη των αρετών αυτών πληρώσει τας αιθούσας και τους θαλάμους εν καιρώ γαλήνης και ησυχίας, αποσύρονται κατά τας δυσχερείς περιστάσεις εις ευάερόν τι εξοχικόν μοναστήριον, ίνα προσευχηθώσιν εν σιγή υπέρ του ποιμνίου αυτών». 

Και για τον πολιτικό γάμο έγραψε ο Παπαδιαμάντης στο διήγημα «Χωρίς στεφάνι» που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ακρόπολις» στις 24 Μαρτίου το 1896, μια ριζοσπαστική θέση, όχι μόνο για εκείνη την εποχή. Γράφει, λοιπόν: 

«Ήσαν ανδρόγυνον χωρίς στεφάνι.Χωρίς στεφάνι! Οπόσα τοιαύτα παραδείγματα!

Αλλά δεν πρόκειται να κοινωνιολογήσωμεν σήμερον. Ελλείψει όμως άλλης πρόνοιας, χριστιανικής και ηθικής, δια να είναι τουλάχιστον συνεπείς προς εαυτούς και λογικοί, οφείλουσι να ψηφίσωσι τον πολιτικόν γάμον». 

 

Τους πολιτικούς και πολιτευτές περιποιείται ιδιαίτερα ο Παπαδιαμάντης στο μεγάλο διήγημά του (νουβέλλα) «Οι Χαλασοχώρηδες», που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ακρόπολις» το 1892. Αυτό πρέπει να το διαβάσει ολόκληρο κανείς για να έχει πληρέστερη εικόνα της εποχής εκείνης, και να κάνει τη σύγκριση με τη σημερινή. Θα παραθέσουμε, όμως, μερικά αποσπάσματα.

 

«Αυτός, όσους ψήφους επήρε, τους είχεν αγοράσει ακριβά. Όλους πληρωμένους. Έναν εκλογέα δεν άφησε απλήρωτον».

«Κατά την πρώτην σύνοδον (της Βουλής), ο Γεροντιάδης εφρόντισε να διορίσει εις μικράς ή μεγάλας θέσεις όλους τους ανεψιούς του, επτά τον αριθμόν, καθώς και δύο εξαδέλφους του και τρεις δεύτερους εξαδέλφους του, ως και δύο κουμπάρους, και τον υιόν της κουμπάρας του και τον αδελφόν της υπηρέτριάς του, και άλλους».

«Εφθόνει δε και τον Μανόλην τον Πολύχρονον, όστις ήξευρε τον τρόπον, υποσχόμενος εις τον ένα διορισμόν, εις τον άλλον σύνταξιν, εις τον τρίτον αισίαν έκβασιν της δίκης, να ευρίσκει απλήρωτους εκλογείς».

«Δεν υπήρξε βοσκός, όστις να μη διωρίσθη τελωνοφύλαξ, ούτε αγρότης, όστις να μη προεχειρίσθη εις υγειονομοσταθμάρχην. Τότε είδομεν πρώτην φοράν κι εδώ εις την νήσον λιμενάρχην φουστανελλάν».

«Τώρα, ποίος προστάτης, ποίος πολιτευόμενος, ποίος βουλευτής είναι ιπποτικότερος; Εκείνος, όστις εκ του ιδίου ταμείου αγοράζει τας ψήφους των εκλογέων, ή εκείνος, όστις τας αγοράζει εκ του δημοσίου θησαυρού ;»

«Δια να επιθυμήσης τούτο, (να γίνεις βουλευτής) σημείωσε, πρέπει να είσαι χορτάτος. Η φιλοδοξία είναι η νόσος των χορτάτων, η λαιμαργία είναι των πεινασμένων το νόσημα». 

Και για την αστυνομία έχει να πει δύο λόγια ο Παπαδιαμάντης. Στο διήγημα «Ο ξεπεσμένος δερβίσης», που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ακρόπολις» την 18 Γενάρη 1896, παρουσιάζει έναν αστυνομικό να συμβουλεύει ένα νεώτερο συνάδελφό του, λέγοντας: «Όταν βλέπεις καυγά, να τρέχεις από το πλαγινό σοκάκι, να αργοπορείς, ως που να περάσει η φούρια, και τότε να παρουσιάζεσαι. 

Και άλλην συμβουλήν του έδωκε.

Στον καυγά, πάντοτε να βλέπεις ποιος είναι δυνατότερος και να φυλάγεσαι. Να μαλώνεις τον πιο αδύνατο, να του τραβάς κι ένα χαστούκι, και να επαναφέρεις την τάξιν. Έτσι θα βγαίνεις λάδι».

 

Για τη διαγωγή της νεολαίας ο Παπαδιαμάντης στο διήγημα «Τα μαύρα κούτσουρα», που δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του, στο περιοδικό «Καλλιτέχνης» το 1912, γράφει: «…οι νέοι τούτου του καιρού άλλαξαν πλέον τα φερσίματά τους και τη διαγωγή τους. Όσοι μας έρχονται από τις Βλαχίες κι από άλλα μέρη, έμαθαν εκεί άλλα καμώματα, κι άλλους τρόπους, κι αυτά τα καμώματα τα μαθαίνουν και στους άλλους συνομηλίκους τους, τους εδώ. Τι τα θέλετε; Αυτό είναι πράμα που κολλάει σαν ψώρα. Μια ψιλή σκέπη, μια τσίπα, είναι όλη του ανθρώπου η ντροπή. Άμα πάει η τσίπα, πάει πλέον ηθική και γνώση». Το διαχρονικό παράπονο των μεγαλυτέρων από τους νεώτερους.

 

Και για την αγωγή των νέων από τους μεγαλύτερους λέει: «…φασκελωμένος από τον μικρόν τριετή υιόν του, τον οποίον ο προκομμένος θείος του εδίδασκεν επιμελώς, όπως και οι γονείς ακόμη πράττουν εις τα «κατώτερα στρώματα», πως να μουντζώνει, να βρίζει, να βλασφημεί και να κατεβάζει κάτω Σταυρούς, Παναγίες, κανδήλια, θυμιατά και κόλλυβα». («Τα Χριστούγεννα του τεμπέλη» Χριστουγεννιάτικη «Ακρόπολη» του 1896).

 

Στο ίδιο διήγημα γράφει και για την ακρίβεια. «Εμένα η φαμίλια μου δουλεύει, εγώ δουλεύω, ο γιος μου δουλεύει, το κορίτσι πάει στη μοδίστρα. Και μ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε ακόμα να βγάλουμε τα νοίκια της κυρα-Στρατίνας. Δουλεύουμε για την σπιτονοικοκυρά, δουλεύουμε για τον μπακάλη, για τον μανάβη, για τον τσαγκάρη, για τον έμπορο. Η κόρη θέλει το λούσο της, ο νέος θέλει το καφενείο του, το ρούχο του, το γλέντι του. Ύστερα, κάμε προκοπή».

 

 Ο Παπαδιαμάντης έγραψε για πάρα πολλά ζητήματα που αφορούν την καθημερινή ζωή. Η σύγκριση των κοινωνικών συνθηκών της εποχής του Παπαδιαμάντη με τις σημερινές δείχνει πόσο επίκαιρο παραμένει το έργο του.