Εποπτεία του ΙΓΜΕ από το Κράτος
Η
λειτουργία
του
ΙΓΜΕ
πραγματοποιείται για λογαριασμό του δημόσιου συμφέροντος, κάτω από
την εποπτεία του Κράτους, όπως αυτή ασκείται
από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, αποτυπώνεται με ερευνητικά προγράμματα, σύμφωνα
με οδηγίες του εκάστοτε Υπουργού, και ελέγχεται με τριμηνιαίες εκθέσεις επί του οικονομικού
και του φυσικού αντικειμένου της δραστηριότητας του:
«Προς παρακολούθησιν υπό της Διοικήσεως της
λειτουργίας
του ΙΓΜΕ, υποχρεούται τούτο όπως
υποβάλλει
εις τον Υπουργό Βιομηχανίας ανά τρίμηνο λεπτομερή έκθεσιν της δραστηριότητας του
και
χορηγεί εις αυτόν παν αναγκαίον προς τούτο
οικονομικόν
στοιχείον και πόσαν αιτουμένην
πληροφορίαν»,
σύμφωνα
με
το
Άρθρο
15, του Ν.
272/76, και το Άρθρο 6, §1, του Προεδρικού Διατάγματος 189 του 2009, περί καθορισμού και
ανακατανομής αρμοδιοτήτων των Υπουργείων, και το Άρθρο 2 , § Β του ΦΕΚ 2514/Β/22-12-2009, περί ανάθεσης αρμοδιοτήτων του Υπουργού Π.Ε.Κ.Α. στους Υφυπουργούς Π.Ε.Κ.Α.
Αντικείμενα τεχνολογικών και επιστημονικών δραστηριοτήτων
Οι
έρευνες του ΙΓΜΕ υπάγονται κυρίως στα
πεδία της Εφαρμοσμένης Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, με την έννοια ότι αποτελούν πρωτότυπες εργασίες, που αναλαμβάνονται με σκοπό τη δημιουργία νέων γνώσεων που
κατευθύνονται σε συγκεκριμένο πρακτικό στόχο (Εφαρμοσμένη
Έρευνα)
ή/και συστηματικές εργασίες, που βασίζονται σε υπάρχουσες γνώσεις
και έχουν σκοπό την παραγωγή νέων υλικών,προϊόντων ή διατάξεων, την εγκατάσταση νέων
διαδικασιών, συστημάτων ή υπηρεσιών ή την
ουσιαστική βελτίωση αυτών που ήδη υπάρχουν
για συγκεκριμένες εφαρμογές (Τεχνολογική
Ανάπτυξη).
Εν κατακλείδι, οι έρευνες του ΙΓΜΕ συνιστούν
επιοτημονικές/τεχνολογικές και θεωρητικές εργασίες που γίνονται για τη μελέτη του υπεδάφους διαφόρων περιοχών, με σκοπό την αναζήτηση-εντοπισμό ορυκτών (ενεργειακών και μη) πρώτων υλών, υδατικών πόρων, γεωθερμικού
δυναμικού κλπ και στηρίζουν τη βιώσιμη λειτουργία της ελληνικής βιομηχανίας και δημιουργούν προϋποθέσεις νέων επενδύσεων.
Η Γεώσφαιρα, το Γεωλογικό Περιβάλλον, το
Έδαφος και το Υπέδαφος, που αποτελεί την τρίτη διάσταση του Φυσικού Περιβάλλοντος, οι Φυσικοί Πόροι (υδατικοί, ενεργειακοί και ορυκτοί), η δυναμικότητα του ως Χώρου Ανάπτυξης των
Υποδομών (οικισμοί, δίκτυα κλπ), ως Πηγής Κινδύνων (κατολισθήσεις, σεισμοί, ηφαίστεια κλπ), ως Φυσικού Αποδέκτη κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας, που το καθιστά τρωτό σε πλήθος
ανθρωπογενών ρυπαντικών πιέσεων, αλλά αποτελεί και το ίδιο σε ορισμένες περιπτώσεις πρωτογενή πηγή ρύπανσης, οριοθετεί τον Τομέα
Δραστηριότητας.
Η
ορθολογική
διαχείριση
των
εδαφικών
- υπ
εδαφικών
φυσικών
πόρων
αποτελεί
κατ'
εξοχήν
πεδίο
εφαρμογής
της
βιώσιμης
(τήρηση
των
περιβαλλοντικών δεσμεύσεων) και ανταγωνιστικής
(εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, επενδύσεις, καινοτομία, επιχειρηματικότητα, ανταγωνισμός) ανάπτυξης.
Μετά
από
μια
δραστηριότητα 60 ετών, το ΙΓΜΕ, ανταποκρινόμενο στις σύγχρονες ανάγκες της
κοινωνίας, έχει εισέλθει αυτή την περίοδο σε μια νέα
φάση
δημιουργικής ανασυγκρότησης, που
στοχεύει στην αποτελεσματικότερη εκτέλεση του ερευνητικού έργου και τη βελτιστοποίηση των προσφερομένων υπηρεσιών.
Προς αυτή την κατεύθυνση και βάσει του Ιδρυτικού του Νόμου, το ΙΓΜΕ:
1.Αποτελεί την Εθνική Γεωλογική και Μεταλλευτική Υπηρεσία στοχεύοντας στην
αποτύπωση - καταγραφή και τελικά τη γνώση
της βασικής γεωλογικής δομής της χώρας
(γεωλογική χαρτογράφηση, γεωχημεία, γεωφυσική, τηλεπισκόπηση, δημιουργία βάσεων
γεω-επιστημονικών δεδομένων κ.ά.). Εκτελεί
συστηματική έρευνα υποδομής που περιλαμβάνει, κυρίως, τη σύνταξη του γεωλογικού
χάρτη της χώρας σε κλίμακες 1:25.000, 1:50.000 και 1:500.000 και ειδικών πολυθε-ματικών χαρτών, καθώς και τη μελέτη της γεωλογικής δομής.
2.Γνωμοδοτεί προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος-Ενέργεια ς και Κλιματικής Αλλαγής
(ΥΠΕΚΑ) σε ότι αφορά τον έλεγχο και τη
λειτουργία
μεταλλείων:
«Πέραν των υπό του Μεταλλευτικού Κωδικός
προβλεπομένων
περιπτώσεων, ο Υπουργός
Βιομηχανίας
δύναται να αναθέτει εις το ΙΓΜΕ
ελέγχους,
μελέτες και γνωμοδοτήσεις δια παν
οικονομοτεχνικόν
θέμα της μεταλλείας», σύμφωνα με το Άρθρο 3, §3 του ιδρυτικού νόμου
του ΙΓΜΕ Ν. 272/76. και το Ν.210/1973 (περί
Μεταλλευτικού Κωδικός), όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 274/1976, Ν.669/1977 (περί εκμεταλλεύσεως λατομείων), Ν. 1428/1984 (περί εκμετάλλευσης λατομείων αδρανών υλικών κλπ.), όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 2115/1993 και Π.Δ. 285/1976 (περί εκμισθώσεως δημοσίων λατομείων βιομηχανικών ορυκτών και μαρμάρων).
3.Αναδεικνύει και αξιολογεί τους ορυκτούς
φυσικούς πόρους (κοιτάσματα
πετρώματα)
της χώρας, με σκοπό την ανάπτυξη του μεταλλευτικού δυναμικού της, τη
διεύρυνση της βιομηχανικής της βάσης και την
ενθάρρυνση παραγωγικών επενδύσεων σε μια προοπτική
βιώσιμης
παραγωγικής
αξιοποίησης. Δραστηριοποιείται στον τομέα της τεχνολογίας εμπλουτισμού μεταλλευμάτων και οικονομοτεχνικής αξιολόγησης πετρωμάτων και
ορυκτών.
4.Ερευνά και αξιολογεί τις ενεργειακές στερεές πρώτες ύλες της χώρας (λιγνίτης, τύρφη κλπ) με σκοπό την κατά το δυνατόν
απεξάρτηση της Ελλάδας από εισαγόμενη
ενέργεια, καθώς και την εύρεση δυνατοτήτων
εκμετάλλευσης των μικρών λιγνιτικών κοιτασμάτων σε χρήσεις που αποσκοπούν στην
προστασία του περιβάλλοντος και τη δημιουργία βιομηχανιών φιλικών προς το περιβάλλον, μεγιστοποιώντας την αξιοποίηση των λιγνιτών.
5.Συμβάλλει στην ορθολογική διαχείριση
των υδατικών πόρων της χώρας με την
εκτέλεση μελετών και έργων υδρογεωλογίας, την αναζήτηση, καταγραφή και αξιολόγηση
του υπόγειου υδάτινου δυναμικού της χώρας, το οποίο με την ορθολογική αξιοποίηση του, βοηθά στην ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας και ικανοποιεί τις υδρευτικές και βιομηχανικές ανάγκες της χώρας.
Θεσμοθετημένος ρόλος του ΙΓΜΕ σε αντικείμενα Υδατικών Πόρων, Ιαματικών Φυσικών Πόρων και Εμφιαλωμένων Μεταλλικών Νερών:
- Το ΙΓΜΕ ορίζεται ως ο αρμόδιος φορέας παρακολούθησης των υπογείων Υδάτων στην
υπό έκδοση Κοινή Πενταμερή Υπουργική
Απόφαση με θέμα τον Καθορισμό Εθνικού
Δικτύου Παρακολούθησης Επιφανειακών και
Υπογείων Υδάτων.
- Το ΙΓΜΕ συμμετέχει με εκπρόσωπο του στο
Εθνικό Συμβούλιο Υδάτων, σύμφωνα με την
Απόφαση α.π. 34685/6-12-2005, περί συγκρότησης Εθνικού Συμβουλίου Υδάτων.
- Επίσης, το ΙΓΜΕ συμμετέχει με εκπρόσωπο
του στην Επιτροπή Προστασίας Ιαματικών
Φυσικών Πόρων, σύμφωνα με το Άρθρο 10, §1, του Ν. 3498/2006, περί ανάπτυξης ιαματικού τουρισμού.
- Στη γνωμοδοτική επιτροπή αναγνώρισης νερών ως φυσικών μεταλλικών συμμετέχει εκπρόσωπος του ΙΓΜΕ, σύμφωνα με το Άρθρο 1, §2, του Π.Δ. 433/1983.
6.Συμβάλλει στην έρευνα και αξιολόγηση
των γεωθερμικών πεδίων της χώρας, που αποτελεί ήπια και φιλικότερη προς το περιβάλλον πηγή ενέργειας, αποσκοπώντας στην
περαιτέρω μείωση των εκπομπών διοξειδίου
του άνθρακος.
Θεσμοθετημένος ρόλος του ΙΓΜΕ σε αντικείμενα Γεωθερμικής Ενέργειας:
- Ν. 3175/2003 «Αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού κ.ά. διατάξεις».
- Υπουργική Απόφαση αρ. Δ9Δ,Β/Φ166/ ΟΙΚ.18513/ΓΔΦΠ 3Π2 (ΦΕΚ 1819 Β', 1-9-2009).
- Υπουργική Απόφαση Δ9Β,Δ/Φ166/ ΟΙΚ13068/ΓΔΦΠ/2488 (ΦΕΚ 1249 Β', 24-6-2009).
- Υπουργική Απόφαση Δ9Β/Φ166/οικ8411/ ΓΔΦΠ/2373/17 (ΦΕΚ 635 Β', 12-5-05).
- Υπουργική Απόφαση Δ9Β,Δ/Φ166/ ΟΙΚ18508/5552/207 (ΦΕΚ 1595 Β', 25-10-04).
- Υπουργική Απόφαση Δ9Β/Φ166/οικ 20076/ ΓΔΦΠ/5258/329 (ΦΕΚ 1530 Β', 7-11-2005).
7. Εκπονεί μελέτες για την επίλυση γεωτεχνικών προβλημάτων και την αντιμετώπιση φυσικών κινδύνων (π.χ. κατολισθήσεις, σεισμοί), καθώς και για την κατάλληλη διαχείριση του περιβάλλοντος, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται βιώσιμη ανάπτυξη. Έχει εκτελέσει έρευνες και μελέτες στο
πλαίσιο του σχεδιασμού και εκτέλεσης τεχνικών και αναπτυξιακών έργων, φραγμάτων, συγκοινωνιακών έργων, σηράγγων, γραμμικών αξόνων, υπόγειων τεχνικών έργων, ευστάθειες πρανών, γεωλογικής οικιστικής καταλληλότητας, λιμνοδεξαμενών, θεμελιώσεων κλπ.
8.Συμβάλλει στη διαχείριση του περιβάλλοντος και στον ορθολογικό καθορισμό
χρήσεων γης. Εκπονεί έρευνες ρύπανσης
εδαφών από μεταλλευτικές και λοιπές βιομηχανικές δραστηριότητες, μελέτες επιλογής θέσεων και μεθόδων διάθεσης υγρών και στερεών αποβλήτων, ρύπανσης εδαφών και νερών από βαρέα μέταλλα και επικίνδυνες ουσίες, αποτίμησης διασυνοριακής ρύπανσης, προσδιορισμού επιπέδων ιονίζουσας ακτινοβολίας, αποτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε έργα και δραστηριότητες και πραγματοποιεί ελέγχους ποιότητας δομικών υλικών για
επιβλαβή ορυκτά (πυριτίου, αμιάντου, ραδιενεργών).
Για
την
επίτευξη
των
ανωτέρω
στόχων
εκτελούνται στο πεδίο ποικίλες ειδικές έρευνες (κοίτασματολογικές - μεταλλευτικές, γεωφυσικές, γεωτεχνικές, γεωχημικές, υδρογεωλογικές, τηλεπισκόπησης, γεωθερμικές και υποθαλλάσιες
γεωλογικές έρευνες), ενώ παράλληλα πραγματοποιούνται εξειδικευμένες εργαστηριακές
έρευνες, είτε αυτοτελείς είτε για τη συμπλήρωση
των εργασιών υπαίθρου (πετρογραφικές-ορυκτολογικές, παλαιοντολογικές, ιζηματολογι-κές, χημικές έρευνες και μελέτες εμπλουτισμού
& επεξεργασίας μεταλλευμάτων, καθώς και εδα-φομηχανικής - βραχομηχανικής). Οι ανωτέρω
έρευνες ολοκληρώνονται με την εκπόνηση ειδικών τεχνικοοικονομικών μελετών για τη δυνατότητα οικονομικής αξιοποίησης κοιτασμάτων ορυκτών πόρων.
Τέλος,
στο
ΙΓΜΕ
λειτουργούν
Υπηρεσίες
Υποστήριξης, όπως οργανωμένη βιβλιοθήκη, Υπηρεσία
πληροφορικής, αρχείο αεροφωτογραφιών και
τοπογραφικών χαρτών, καθώς και εργαστήριο
ψηφιακής χαρτογραφίας - έκδοσης χαρτών και
Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (015) και άλλες βοηθητικές υπηρεσίες.
Η
δραστηριότητα του ΙΓΜΕ υποστηρίζεται από
σύγχρονα, κατάλληλα εξοπλισμένα και στελεχωμένα εργαστήρια, τόσο στο κέντρο όσο και την Περιφέρεια.
Τα
θεματικά
αντικείμενα
των
εργαστηρίων
του είναι:
• Έλεγχος ποιότητας διακοσμητικών πετρωμάτων και μαρμάρων «ΛΙΘΟΣ».
• Έλεγχος ποιότητας εμφιαλωμένων νερών, χημικές & μικροβιολογικές δοκιμές.
• Έλεγχος ποιότητας στερεών καυσίμων.
• Ψηφιακή παραγωγή γεωλογικών και άλλων
γεωθεματικών χαρτών διαφόρων κλιμάκων.
• Σχεδιασμός-ανάπτυξη-διαχείριση γεωλογικών
βάσεων δεδομένων που αφορούν στην εφαρμοσμένη γεωλογική έρευνα μικρής και μεγάλης κλίμακας.
• Εφαρμογές Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών σε όλο το φάσμα των διαδικασιών.
• Χημικές αναλύσεις ορυκτών πρώτων υλών
(εδαφών, πετρωμάτων, μεταλλευμάτων).
• Έλεγχος ποιότητας υπόγειων και επιφανειακών νερών, χημικές και μικροβιολογικές δοκιμές.
• Διερεύνηση εμπλουτισιμότητας ορυκτών πρώτων υλών.
• Διερεύνηση καταλληλότητας ορυκτών πρώτων
υλών για διάφορες χρήσεις.
• Έλεγχος ποιότητας πληρωτικών υλικών.
• Έλεγχος τοξικότητας βιομηχανικών αποβλήτων και λασπών.
• Ορυκτολογικές, πετρογραφικές και πετρολογικές αναλύσεις
• Μετρήσεις εδαφοτεχνικών παραμέτρων.
• Μικροπαλαιοντολογικές - Παλυνολογικές αναλύσεις
• Επεξεργασία και ανάλυση αεροφωτογραφιών
και προϊόντων από δορυφόρους.
Μετρήσεις Φυσικής Ακτινοβολίας.
Ενεργειακές Ορυκτές Πρώτες Ύλες
Το
ΙΓΜΕ
είναι
άρρηκτα
συνδεδεμένο
με
την έρευνα
των
ενεργειακών
πόρων
και
κατά
συνέπεια
με
την
ενεργειακή
πολιτική
της
χώρας.
Τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα λιγνιτικά
κοιτάσματα
που αξιοποιεί σήμερα η ΔΕΗ για
παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι το
αποτέλεσμα
των ερευνών του ΙΓΜΕ που
άρχισαν από τη δεκαετία του 1960 και συνεχίζονται, μέχρι και σήμερα, με σειρά έργων που
εκτελεί το ΙΓΜΕ για λογαριασμό της Δ.Ε.Η.
Μέχρι σήμερα έχουν εντοπισθεί:
• 7,5 Χ ΙΟ9 τόνοι λιγνίτη, η συνολική συναλλαγματική αξία των οποίων ανέρχεται πάνω
από 374 δις €. Μόνο τα τελευταία χρόνια
εντοπίσθηκαν οικονομοτεχνικά απολήψιμα
αποθέματα λιγνίτη, συνολικής αΈ,Ιας πάνω από
2,7 δις €.
• Πιθανά αποθέματα λιγνίτη της τάξεως των 600 εκ. τόνων περίπου (που μπορούν να εξορυ-χθούν με υπαίθρια εκμετάλλευση), συνολικής
αξίας άνω των 5,9 δις €.
• 4 δις τόνοι πιθανά αποθέματα, τα οποία όμως
βρίσκονται σε δυσκολότερες συνθήκες εντοπισμού (μεγαλύτερο βάθος, «τυφλά» κοιτάσματα), που απαιτούν πιο εξειδικευμένες ερευνητικές εργασίες.
Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε έρευνα για τη
δυνατότητα εξωηλεκτρικών χρήσεων των λιγνιτών της χώρας μας, με τη συγκράτηση επιβλαβών αερίων, υγρών και στερεών ρύπων σε διάφορες εφαρμογές, όπως στα απόβλητα ελαιουργείων & λυμάτων, τη χρήση τους ως βελτιωτικό
πολφών γεωτρήσεων, εδαφοβελτιωτικών & οργά νοχουμικών λιπασμάτων.
Επίσης,
έχουν
εντοπιστεί
αποθέματα
ουρανίου (περίπου 1.550 τόνοι ουράνιο μέταλλο) στις περιοχές Παρανεστιου και στη λεκάνη Σερρών, οι
οποίοι μετά σημερινά οικονομοτεχνικά δεδομένα
δεν είναι δυνατόν να αξιοποιηθούν.
Υπόγειοι Υδατικοί Πόροι
• Ανάπτυξη του Εθνικού Δικτύου Διαχρονικής Παρακολούθησης της ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης των υπογείων νερών σε
Εθνική κλίμακα, που συμβάλλει καθοριστικά
στη δημιουργία αξιόπιστης υδρογεωλογικής
πληροφοριακής υποδομής, απαραίτητης για
την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Υδατικών
Πόρων της χώρας, το σχεδιασμό μεγάλων
αναπτυξιακών έργων και την κάλυψη των
υποχρεώσεων της χώρας, που απορρέουν από
τις σχετικές Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης
για τα Νερά.
• Με πρόσφατη Κοινή Υπουργική Απόφαση 5 Υπουργών (ΚΥΑ), το ΙΓΜΕ ορίζεται εκ μέρους του ΥΠΕΚΑ ως ο επίσημος φορέας
της Πολιτείας, σε ότι αφορά τα θέματα διαχείρισης και διαρκούς παρακολούθησης των
ποιοτικών και ποσοτικών προδιαγραφών Υπογείων Υδάτων της Χώρας για όλες τις χρήσεις, σύμφωνα και με την υπάρχουσα Κοινοτική
Οδηγία από το 2000..
• Υδρογεωλογικές-γεωτρητικές έρευνες μεγάλης
κλίμακας στην περιοχή της λεκάνης Βοιωτικού
Κηφισού και ανατολικής Πάρνηθας, τα αποτελέσματα των οποίων έδωσαν άμεση λύση σε
προβλήματα ζωτικής σημασίας, όπως η ενίσχυση της ύδρευσης της Πρωτεύουσας
κατά
τη
μεγάλη
λειψυδρία
της
περιόδου
1989-92, με την απόδοση στη χρήση 500.000 γπ3 ημερησίως από υπόγειους καροτικούς υδρο-φορείς.
• Βελτίωση των υδρευτικών συνθηκών σε
ποσοστό άνω του 60% των Δήμων της
χώρας. Ιδιαίτερη συμβολή προς τούτο είχαν
οι Προγραμματικές Συμβάσεις με το ΥΠ.ΕΣ.