Ο Αναπτυξιακός & Επιστημονικός Σύνδεσμος Παλλήνης διοργάνωσε για τρίτη συνεχή χρονιά, επιστημονική ημερίδα, στα πλαίσια της παγκόσμιας ημέρας για το περιβάλλον. Εφέτος είχαμε την συνεργασία και την υποστήριξη :
. του Δήμου Σπάτων (ευγενική προσφορά παραχώρησης του Πνευματικού Κέντρου Χρ. Μπέκας για τις ανάγκες της εκδήλωσης).
. του Πανελληνίου Συλλόγου Χημικών Μηχανικών,
. των Ομοσπονδιών Συλλόγων της Ν.Α.Α.Α
. της Ένωσης Συλλόγων Γονέων Παλλήνης και Οργανώσεων Πολιτών της περιοχής μας
. των εκδοτών των Τοπικών Εφημερίδων της Αν. Αττικής
. των εναλλακτικών Δικτύων Ενημέρωσης της Αν. Αττικής
. του Δήμου Σπάτων (ευγενική προσφορά παραχώρησης του Πνευματικού Κέντρου Χρ. Μπέκας για τις ανάγκες της εκδήλωσης).
. του Πανελληνίου Συλλόγου Χημικών Μηχανικών,
. των Ομοσπονδιών Συλλόγων της Ν.Α.Α.Α
. της Ένωσης Συλλόγων Γονέων Παλλήνης και Οργανώσεων Πολιτών της περιοχής μας
. των εκδοτών των Τοπικών Εφημερίδων της Αν. Αττικής
. των εναλλακτικών Δικτύων Ενημέρωσης της Αν. Αττικής
Το καινούργιο στοιχείο που προστέθηκε στη φετινή εκδήλωση ήταν οι αναρτήσεις posters. Στην είσοδο του Πνευματικού κέντρου (φουαγιέ), λειτούργησε έκθεση με ανάρτηση “posters” από τις δραστηριότητες των Συλλόγων, τοπικών εφημερίδων, εναλλακτικών δικτύων κ.λ.π., που ανέδειξε την συνεισφορά τους σε θέματα περιβάλλοντος της Αν. Αττικής. 
Η Δημοσιογράφος Κα Βάλια Μιχαήλ, ο Πρόεδρος του Αναπτυξιακού & Επιστημονικού Συνδέσμου Παλλήνης κ. Θ. Σταματίου, ο τ. βουλευτής κ. Μαν. Γλέζος, ο εκπρόσωπος του εναλλακτικού δικτύου ενημέρωσης - Αν. Αττική - κ. Π. Στρουβέλης και η Κα Ειρ. Κουνενάκη, Αντιπρόεδρος της Ένωσης Γονέων & Κηδεμόνων Παλλήνης.
Χαιρετισμούς μας έστειλαν :Ο Υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης κ. Αρης Σπηλιωτόπουλος.
Αθήνα, 2 Ιουνίου 2008
κ. Πρόεδρε, Κυρίες και κύριοι,
Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση που μου απευθύνατε να βρίσκομαι σήμερα κοντά σας στην εκδήλωση που οργανώνετε. Δυστυχώς ανειλημμένες υποχρεώσεις δεν μου επιτρέπουν να βρίσκομαι ανάμεσα σας.
Έστω και από απόσταση, όμως, θα ήθελα να εκφράσω τις ευχές μου, για την ευόδωση των στόχων και των επιδιώξεων που συγκεντρώνει η σημερινή σας εκδήλωση.
Έστω και από απόσταση, όμως, θα ήθελα να εκφράσω τις ευχές μου, για την ευόδωση των στόχων και των επιδιώξεων που συγκεντρώνει η σημερινή σας εκδήλωση.
Παράλληλα, θα ήθελα να σας συγχαρώ για την ιδιαίτερα σημαντική πρωτοβουλία που λάβατε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για το Περιβάλλον.
Τέτοιες πρωτοβουλίες στέλνουν ένα ηχηρό μήνυμα ενεργοποίησης των τοπικών κοινωνιών για την έγκαιρη λήψη μέτρων και αλλαγή συμπεριφοράς στην κατεύθυνση της ουσιαστικότερης περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης.
Έχετε αποδείξει ότι όπου υπάρχει θέληση υπάρχει και τρόπος.Σε αυτές σας τις προσπάθειες σας διαβεβαιώνω ότι θα συνεχίσω να παραμένω δίπλα σας. Εύχομαι κάθε επιτυχία στην εκδήλωσή σας.
Με εκτίμηση,
Άρης Σπηλιωτόπουλος
Ο Βουλευτής ΠΑΣΟΚ Περιφέρειας Αττικής Ντίνος Βρεττός.
Προς την Οργανωτική ΕπιτροπήΤης Επιστημονικής Ημερίδας στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας για το Περιβάλλον - Σπάτα 2/6/2008
Σας συγχαίρω για την πρωτοβουλία σας να αναδείξετε για άλλη μια φορά , τα ζητήματα του περιβάλλοντος μέσα από την διοργάνωση της ημερίδας, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για το περιβάλλον.
Ειλημμένες υποχρεώσεις, δεν θα μου επιτρέψουν να παραστώ στην σημερινή ημερίδα, αφού βρίσκομαι στο εξωτερικό σε κοινοβουλευτική αντιπροσωπεία.
Στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στο κοντινό μας περιβάλλον είναι σημαντικό να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες που μας αναλογούν, να αποδείξουμε έμπρακτα την ευαισθησία μας στα περιβαλλοντικά ζητήματα.
Η Ανατολική Αττική όπως και η Δυτική έχουν γίνει αποδέκτες, μεγάλων έργων με μια αναμενόμενη τεράστια επιβάρυνση για τους κατοίκους και για την περιοχή, χωρίς να έχει προηγηθεί ένα πλαίσιο χωροτακτικού σχεδιασμού, χωρίς να υπάρχει ένα πρόγραμμα βιώσιμης ανάπτυξης για την περιοχή.
Είναι σημαντικό να αγωνιστούμε για να διασφαλίσουμε ένα ανθρωποκεντρικό περιβάλλον, να διασφαλίσουμε μια ποιότητα ζωής για τις επόμενες γενιές.
Καλή επιτυχία στις εργασίες της ημερίδας σας.
Ειλημμένες υποχρεώσεις, δεν θα μου επιτρέψουν να παραστώ στην σημερινή ημερίδα, αφού βρίσκομαι στο εξωτερικό σε κοινοβουλευτική αντιπροσωπεία.
Στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στο κοντινό μας περιβάλλον είναι σημαντικό να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες που μας αναλογούν, να αποδείξουμε έμπρακτα την ευαισθησία μας στα περιβαλλοντικά ζητήματα.
Η Ανατολική Αττική όπως και η Δυτική έχουν γίνει αποδέκτες, μεγάλων έργων με μια αναμενόμενη τεράστια επιβάρυνση για τους κατοίκους και για την περιοχή, χωρίς να έχει προηγηθεί ένα πλαίσιο χωροτακτικού σχεδιασμού, χωρίς να υπάρχει ένα πρόγραμμα βιώσιμης ανάπτυξης για την περιοχή.
Είναι σημαντικό να αγωνιστούμε για να διασφαλίσουμε ένα ανθρωποκεντρικό περιβάλλον, να διασφαλίσουμε μια ποιότητα ζωής για τις επόμενες γενιές.
Καλή επιτυχία στις εργασίες της ημερίδας σας.
Ντίνος Βρεττός
Βουλευτής ΠΑΣΟΚ Περιφέρεια Αττικής
Ο Αντιδήμαρχος Σπάτων κ. Αθ. Μαργέτης
Ο τ. Βουλευτής κ. Εμμ. Γλέζος στον χαιρετισμό και τοποθέτησή του για την σημασία της παγκόσμιας ημέρας αφιερωμένης στο περιβάλλον, από το video που ακολουθεί.
Ο Αν. Πρόεδρος του Αναπτυξιακού και Επιστημονικού Συνδέσμου Παλλήνης κ. Οδ. Ρομπάκης Σπάτα 2/6/08ΑΓΑΠΗΤΟΙ, ΦΙΛΕΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΙ
ΚΑΤ’ ΑΡΧΗΝ ΘΕΛΩ ΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΩ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΩΝ ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΩΝ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ,
1} ΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΗΜΟ ΣΠΑΤΩΝ ΠΟΥ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΝΑ ΜΑΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΘΕΙ Ο ΧΩΡΟΣ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ,
2} ΤΟΥΣ ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΤΙΜΟΥΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥΣ,
3} ΤΟΥΣ ΕΠΩΝΥΜΟΥΣ (Βουλευτές, Νομάρχη ΝΑΑΑ, Δημάρχους, Προέδρους ΟΤΑ εκπροσώπους Πολιτικών Κομμάτων)στην περιοχή, αλλά κυρίως τους ευαισθητοποιημένους ΕΝΕΡΓΟΥΣ πολίτες που παρακολουθούν με ανησυχία την υποτιθέμενη Ανάπτυξη της περιοχής των Μεσογείων, ενός τόπου που με νοσταλγία θα θυμόμαστε σε λίγα πολύ λίγα χρόνια, όλοι μας.
Θέλω να θυμίσω πως οι φορείς κατ’ αρχήν και οι ενεργοί πολίτες λίγο πιο ύστερα, ήμασταν αυτοί που εδώ και χρόνια μιλάμε ανοικτά και δημόσια για θέματα που αφορούν τις κλιματικές αλλαγές και την μόλυνση των αερίων μαζών ( ειδικά στην περιοχή μας που υπάρχει το Αεροδρόμιο και η Αττική οδός) ,
Την μόλυνση του Υδροφόρου Ορίζοντα (σαν συνέπεια κύρια της έλλειψης αποχετευτικών δικτύων και συστήματος Βιολογικού καθαρισμού)
Την κατασπατάληση των Υδάτινων πόρων και την έλλειψη ενός εθνικού σχεδιασμού γι’ αυτούς,
Την έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού (ειδικά για την δεινοπαθούσα λεκάνη των Μεσογείων) που επιτρέπει την άναρχη εκτός σχεδίου δόμηση και την τσιμεντοποίηση παραδοσιακών χώρων πρασίνου.
Σήμερα αγαπητοί φίλοι, αντιμετωπίζουμε μία άνευ προηγουμένου περιβαντολογική επίθεση και ανατροπή του αποδεκτού τρόπου ανθρώπινης διαβίωσης, προς δόξα της κερδοσκοπικής ανάπτυξης και της καταπάτησης κάθε ελεύθερου χώρου.
Οι χώροι πρασίνου μειώνονται επικίνδυνα και τα δικαιώματα σε μια ανθρώπινη ζωή δική μας και των παιδιών μας κινδυνεύουν.
Οι νόμοι καταπατούνται και οι Κοινοτικές Οδηγίες αγνοούνται όπου υπάρχουν συμφέροντα, και στο τέλος έρχονται οι ποινές με μορφή προστίμων, επιβαρύνοντας το σύνολο, δηλαδή όλους εμάς. Τους γνωστούς αλλά όχι πλέον άγνωστους.
Τελειώνοντας μ’ αυτές τις δυσάρεστες διαπιστώσεις που όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε, θα ήθελα να παροτρύνω όλους τους παρευρισκόμενους, μετά από τις ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις που θ’ ακολουθήσουν από τους καλεσμένους μας, να συστρατευθούν με όλες τους τις δυνάμεις για ν’ αλλάξει κάτι που θα βοηθούσε την πόλη, το νομό, τη χώρα και τέλος αυτόν τον πλανήτη κι’ όλους όσους είναι πάνω του, να συνεχίσουν την ζωή.
Καλή συνέχεια……….
ΚΑΤ’ ΑΡΧΗΝ ΘΕΛΩ ΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΩ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΩΝ ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΩΝ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ,
1} ΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΗΜΟ ΣΠΑΤΩΝ ΠΟΥ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΝΑ ΜΑΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΘΕΙ Ο ΧΩΡΟΣ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ,
2} ΤΟΥΣ ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΤΙΜΟΥΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥΣ,
3} ΤΟΥΣ ΕΠΩΝΥΜΟΥΣ (Βουλευτές, Νομάρχη ΝΑΑΑ, Δημάρχους, Προέδρους ΟΤΑ εκπροσώπους Πολιτικών Κομμάτων)στην περιοχή, αλλά κυρίως τους ευαισθητοποιημένους ΕΝΕΡΓΟΥΣ πολίτες που παρακολουθούν με ανησυχία την υποτιθέμενη Ανάπτυξη της περιοχής των Μεσογείων, ενός τόπου που με νοσταλγία θα θυμόμαστε σε λίγα πολύ λίγα χρόνια, όλοι μας.
Θέλω να θυμίσω πως οι φορείς κατ’ αρχήν και οι ενεργοί πολίτες λίγο πιο ύστερα, ήμασταν αυτοί που εδώ και χρόνια μιλάμε ανοικτά και δημόσια για θέματα που αφορούν τις κλιματικές αλλαγές και την μόλυνση των αερίων μαζών ( ειδικά στην περιοχή μας που υπάρχει το Αεροδρόμιο και η Αττική οδός) ,
Την μόλυνση του Υδροφόρου Ορίζοντα (σαν συνέπεια κύρια της έλλειψης αποχετευτικών δικτύων και συστήματος Βιολογικού καθαρισμού)
Την κατασπατάληση των Υδάτινων πόρων και την έλλειψη ενός εθνικού σχεδιασμού γι’ αυτούς,
Την έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού (ειδικά για την δεινοπαθούσα λεκάνη των Μεσογείων) που επιτρέπει την άναρχη εκτός σχεδίου δόμηση και την τσιμεντοποίηση παραδοσιακών χώρων πρασίνου.
Σήμερα αγαπητοί φίλοι, αντιμετωπίζουμε μία άνευ προηγουμένου περιβαντολογική επίθεση και ανατροπή του αποδεκτού τρόπου ανθρώπινης διαβίωσης, προς δόξα της κερδοσκοπικής ανάπτυξης και της καταπάτησης κάθε ελεύθερου χώρου.
Οι χώροι πρασίνου μειώνονται επικίνδυνα και τα δικαιώματα σε μια ανθρώπινη ζωή δική μας και των παιδιών μας κινδυνεύουν.
Οι νόμοι καταπατούνται και οι Κοινοτικές Οδηγίες αγνοούνται όπου υπάρχουν συμφέροντα, και στο τέλος έρχονται οι ποινές με μορφή προστίμων, επιβαρύνοντας το σύνολο, δηλαδή όλους εμάς. Τους γνωστούς αλλά όχι πλέον άγνωστους.
Τελειώνοντας μ’ αυτές τις δυσάρεστες διαπιστώσεις που όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε, θα ήθελα να παροτρύνω όλους τους παρευρισκόμενους, μετά από τις ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις που θ’ ακολουθήσουν από τους καλεσμένους μας, να συστρατευθούν με όλες τους τις δυνάμεις για ν’ αλλάξει κάτι που θα βοηθούσε την πόλη, το νομό, τη χώρα και τέλος αυτόν τον πλανήτη κι’ όλους όσους είναι πάνω του, να συνεχίσουν την ζωή.
Καλή συνέχεια……….
Ο Γ. Γραμματέας κ. Κ. Ρίπης & ο Πρόεδρος του Αναπτυξιακού και Επιστημονικού Συνδέσμου Παλλήνης κ. Θ. Σταματίου. 
Κλιματικές αλλαγές και καταστροφικά φαινόμενα στην Ελλάδα και τον κόσμοΕισηγητής : - Ευθ. Λέκκας Καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Το video της εισήγησης του κ. Λέκκα.
Ο Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Χημικών Μηχανικών κ. Γ. Ηλιόπουλος στον χαιρετισμό του, στο video που ακολουθεί. 
Ολοκληρωμένες εγκαταστάσεις διαχείρισης αστικών στερεών απορριμμάτων.Εισηγητής : - Ηλίας Αβραμίκος. Δοπλ. Χημ. Μηχ/κός.Μελετητής Περιβάλλοντος. Εκπρόσωπος του Πανελληνίου Συλλόγου Χημικών Μηχανικών
Συστήματα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης
Προγράμματα για περιορισμό της παραγωγής αποβλήτων
Προγράμματα διαλογής στην πηγή
Σταθμοί μεταφόρτωσης για αύξηση οικονομικής ανταποδοτικότητας
Μονάδες επεξεργασίας για τα σύμμεικτα απόβλητα
ΧΥΤΥ για τη διάθεση των υπολειμμάτων
Προγράμματα διαλογής στην πηγή
Σταθμοί μεταφόρτωσης για αύξηση οικονομικής ανταποδοτικότητας
Μονάδες επεξεργασίας για τα σύμμεικτα απόβλητα
ΧΥΤΥ για τη διάθεση των υπολειμμάτων
Υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα
3 εργοστάσια επεξεργασίας αποβλήτων (Αττική, Καλαμάτα, Χανιά)
Πάνω από 2000 ανεξέλεγκτοι χώροι διάθεσης
44 υφιστάμενοι ΧΥΤΑ, 67 υπό κατασκευή
24 υφιστάμενοι ΣΜΑ, 39 υπό υλοποίηση
Πάνω από 2000 ανεξέλεγκτοι χώροι διάθεσης
44 υφιστάμενοι ΧΥΤΑ, 67 υπό κατασκευή
24 υφιστάμενοι ΣΜΑ, 39 υπό υλοποίηση
Ανακύκλωση συσκευασιών
-2007 είχαν συμβληθεί 370 δήμοι
-2007 είχαν συμβληθεί 370 δήμοι
Λοιπά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης
Οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους (ΟΤΚΖ) - φορέας πανελλαδικής εμβέλειας ΕΔΟΕ Α.Ε. (Εναλλακτική Διαχείριση Οχημάτων Ελλάδος)
Μεταχειρισμένα Ελαστικά - σύστημα πανελλαδικής εμβέλειας ECO-ELASTICA
Απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε.
Απόβλητα Λιπαντικών Ελαίων - σύστημα εθνικής εμβέλειας ΕΛ.ΤΕ.ΠΕ.
Συσσωρευτές και ηλεκτρικές στήλες (μπαταρίες) - 2 συστήματα: το ΣΥ.ΔΕ.ΣΥΣ. και το Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Φορητών Ηλεκτρικών Στηλών και Συσσωρευτών (ΑΦΗΣ)
Αδρανή απόβλητα από κατασκευές, εκσκαφές και κατεδαφίσεις - Υπό έκδοση Π.Δ. για υλικά από Εκσκαφές, Κατασκευές και Κατεδαφίσεις, στα πλαίσια του οποίου είναι υπό αξιολόγηση 10 συστήματα
Μεταχειρισμένα Ελαστικά - σύστημα πανελλαδικής εμβέλειας ECO-ELASTICA
Απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε.
Απόβλητα Λιπαντικών Ελαίων - σύστημα εθνικής εμβέλειας ΕΛ.ΤΕ.ΠΕ.
Συσσωρευτές και ηλεκτρικές στήλες (μπαταρίες) - 2 συστήματα: το ΣΥ.ΔΕ.ΣΥΣ. και το Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Φορητών Ηλεκτρικών Στηλών και Συσσωρευτών (ΑΦΗΣ)
Αδρανή απόβλητα από κατασκευές, εκσκαφές και κατεδαφίσεις - Υπό έκδοση Π.Δ. για υλικά από Εκσκαφές, Κατασκευές και Κατεδαφίσεις, στα πλαίσια του οποίου είναι υπό αξιολόγηση 10 συστήματα
Διαχείριση αποβλήτων στην Ελλάδα
Τι αλλάζει?
Ν. 3536/2007, ΦΕΚ 42/Α'/23.2.2007 (σύσταση ισχυρών ΦοΔΣΑ που θα αναλάβουν τη διαχείριση των ΟΕΔΑ)
Αυστηρές προδιαγραφές στην κατασκευή ΧΥΤΥ και στον έλεγχο των υφιστάμενων
Εισαγωγή νέων τεχνολογιών επεξεργασίας για την επεξεργασία των αποβλήτων
Αλλαγή συστήματος κοστολόγησης παρεχόμενων υπηρεσιών
Εθνικοί Στόχοι – ΠοσοτικοίΒιοαποδομήσιμα ΥλικάΜέχρι την 16η Ιουλίου 2010 τα βιοαποδομήσιμα αστικά απόβλητα που προορίζονται για χώρους υγειονομικής ταφής πρέπει να μειωθούν κατά 25% της συνολικής (κατά βάρος) ποσότητας των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων που είχαν παραχθεί το 1995 έτος
Μέχρι την 16η Ιουλίου 2013 κατά 50%
Μέχρι την 16η Ιουλίου 2020 κατά 65%
Διαχείριση στην Ε.Ε.
Εισαγωγή νέων τεχνολογιών επεξεργασίας για την επεξεργασία των αποβλήτων
Αλλαγή συστήματος κοστολόγησης παρεχόμενων υπηρεσιών
Εθνικοί Στόχοι – ΠοσοτικοίΒιοαποδομήσιμα ΥλικάΜέχρι την 16η Ιουλίου 2010 τα βιοαποδομήσιμα αστικά απόβλητα που προορίζονται για χώρους υγειονομικής ταφής πρέπει να μειωθούν κατά 25% της συνολικής (κατά βάρος) ποσότητας των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων που είχαν παραχθεί το 1995 έτος
Μέχρι την 16η Ιουλίου 2013 κατά 50%
Μέχρι την 16η Ιουλίου 2020 κατά 65%
Διαχείριση στην Ε.Ε.
Συμπεράσματα
Μηχανική Βιολογική Επεξεργασία (MBT) για παραγωγή εδαφοβελτιωτικού (compost) και δευτερογενούς καυσίμου (RDF)
Πλεονεκτήματα:
•Σχετικά χαμηλό κόστος κεφαλαίου, εξαιρουμένης της αξίας κτήσης γης.
•Δυνατότητα ανάκτησης ανακυκλώσιμων υλικών (π.χ. πλαστικό, χαρτί, μέταλλα, RDF) μέσω της μηχανικής διαλογής του εισερχόμενου ρεύματος των ΑΣΑ.
•Σταθεροποίηση μέσω της βιολογικής επεξεργασίας του οργανικού κλάσματος των ΑΣΑ ώστε να μπορεί να διατεθεί προς ταφή, στα πλαίσια της συμβατότητας με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο.Μειονεκτήματα:•Παραγωγή εδαφοβελτιωτικού πολύ χαμηλής ποιότητας, με αποτέλεσμα την αδυναμία διάθεσής του. Η μοναδική πρακτικά δυνατότητα διάθεσης είναι ως υλικό επικάλυψης ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ, με συνέπεια πρακτικά την αχρήστευση του εγχειρήματος.
•Απαιτείται μεγάλη έκταση, κυρίως για την ωρίμανση του εδαφοβελτιωτικού.
•Η ανάκτηση υλικών έχει περιορισμένη απόδοση, λόγω της διαλογής κλάσματος μη προεπεξεργασμένων απορριμμάτων (π.χ. πλαστικό και χαρτί που βρίσκονται στο κλάσμα των εισερχόμενων σύμμεικτων απορριμμάτων), δεδομένου ότι η απόδοση της μηχανικής διαλογής είναι αυξημένη κατά το διαχωρισμό ξηρών υλικών.
•Το παραγόμενο δευτερογενές καύσιμο (RDF) είναι ανομοιογενές και δεν έχει σταθερά ποιοτικά χαρακτηριστικά, καθιστώντας επισφαλή τη δυνατότητα προώθησής του στην αγορά.2. Μηχανική Βιολογική Επεξεργασία με τη μέθοδο της βιολογικής ξήρανσης (SRF)Πλεονεκτήματα:
•Ανάκτηση υλικών (μέταλλα) υψηλής εμπορευσιμότητας και ενέργειας (μέσω της παραγωγής δευτερογενούς καυσίμου).
•Παραγωγή δευτερογενούς καυσίμου υψηλής θερμογόνου δύναμης και καθαρότητας.
•Μεγιστοποίηση της απόδοσης του μηχανικού διαχωρισμού (ανάκτηση υλικών) λόγω του ότι η ξήρανση προηγείται της μηχανικής διαλογής.
•Ελαχιστοποίηση των αδρανών υπολειμμάτων προς ταφή
•Η μέθοδος δεν οδηγεί στην παραγωγή εδαφοβελτιωτικού από ΑΣΑ, το οποίο εμφανίζει προβλήματα διάθεσης λόγω των χαμηλών ποιοτικών χαρακτηριστικών του
Μειονεκτήματα:
•Ανάγκη για τεκμηρίωση της δυνατότητας διάθεσης των ανακτώμενων δευτερογενών καυσίμων σε ενεργειοβόρες βιομηχανίες
•Το ανακτώμενο δευτερογενές καύσιμο δε συνιστάται να διατεθεί (ως έσχατη λύση) σε ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε οργανικά υλικά.3. Θερμική επεξεργασία ΑΣΑ – Καύση (Mass Burn Incineration)Πλεονεκτήματα:•Πλήθος από αντίστοιχες εγκαταστάσεις και εφαρμογές της μεθόδου στο εξωτερικό.
•Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (δυνατότητα και για ανάκτηση θερμικής ενέργειας για τηλεθέρμανση, υπό προϋποθέσεις).
•Μείωση των υπολειμμάτων προς ταφή σε <20%>
Μηχανική Βιολογική Επεξεργασία (MBT) για παραγωγή εδαφοβελτιωτικού (compost) και δευτερογενούς καυσίμου (RDF)
Πλεονεκτήματα:
•Σχετικά χαμηλό κόστος κεφαλαίου, εξαιρουμένης της αξίας κτήσης γης.
•Δυνατότητα ανάκτησης ανακυκλώσιμων υλικών (π.χ. πλαστικό, χαρτί, μέταλλα, RDF) μέσω της μηχανικής διαλογής του εισερχόμενου ρεύματος των ΑΣΑ.
•Σταθεροποίηση μέσω της βιολογικής επεξεργασίας του οργανικού κλάσματος των ΑΣΑ ώστε να μπορεί να διατεθεί προς ταφή, στα πλαίσια της συμβατότητας με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο.Μειονεκτήματα:•Παραγωγή εδαφοβελτιωτικού πολύ χαμηλής ποιότητας, με αποτέλεσμα την αδυναμία διάθεσής του. Η μοναδική πρακτικά δυνατότητα διάθεσης είναι ως υλικό επικάλυψης ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ, με συνέπεια πρακτικά την αχρήστευση του εγχειρήματος.
•Απαιτείται μεγάλη έκταση, κυρίως για την ωρίμανση του εδαφοβελτιωτικού.
•Η ανάκτηση υλικών έχει περιορισμένη απόδοση, λόγω της διαλογής κλάσματος μη προεπεξεργασμένων απορριμμάτων (π.χ. πλαστικό και χαρτί που βρίσκονται στο κλάσμα των εισερχόμενων σύμμεικτων απορριμμάτων), δεδομένου ότι η απόδοση της μηχανικής διαλογής είναι αυξημένη κατά το διαχωρισμό ξηρών υλικών.
•Το παραγόμενο δευτερογενές καύσιμο (RDF) είναι ανομοιογενές και δεν έχει σταθερά ποιοτικά χαρακτηριστικά, καθιστώντας επισφαλή τη δυνατότητα προώθησής του στην αγορά.2. Μηχανική Βιολογική Επεξεργασία με τη μέθοδο της βιολογικής ξήρανσης (SRF)Πλεονεκτήματα:
•Ανάκτηση υλικών (μέταλλα) υψηλής εμπορευσιμότητας και ενέργειας (μέσω της παραγωγής δευτερογενούς καυσίμου).
•Παραγωγή δευτερογενούς καυσίμου υψηλής θερμογόνου δύναμης και καθαρότητας.
•Μεγιστοποίηση της απόδοσης του μηχανικού διαχωρισμού (ανάκτηση υλικών) λόγω του ότι η ξήρανση προηγείται της μηχανικής διαλογής.
•Ελαχιστοποίηση των αδρανών υπολειμμάτων προς ταφή
•Η μέθοδος δεν οδηγεί στην παραγωγή εδαφοβελτιωτικού από ΑΣΑ, το οποίο εμφανίζει προβλήματα διάθεσης λόγω των χαμηλών ποιοτικών χαρακτηριστικών του
Μειονεκτήματα:
•Ανάγκη για τεκμηρίωση της δυνατότητας διάθεσης των ανακτώμενων δευτερογενών καυσίμων σε ενεργειοβόρες βιομηχανίες
•Το ανακτώμενο δευτερογενές καύσιμο δε συνιστάται να διατεθεί (ως έσχατη λύση) σε ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε οργανικά υλικά.3. Θερμική επεξεργασία ΑΣΑ – Καύση (Mass Burn Incineration)Πλεονεκτήματα:•Πλήθος από αντίστοιχες εγκαταστάσεις και εφαρμογές της μεθόδου στο εξωτερικό.
•Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (δυνατότητα και για ανάκτηση θερμικής ενέργειας για τηλεθέρμανση, υπό προϋποθέσεις).
•Μείωση των υπολειμμάτων προς ταφή σε <20%>
Μειονεκτήματα:
•Υψηλό κόστος κατασκευής και λειτουργίας. •Χαμηλή ενεργειακή απόδοση σε σχέση με την ενεργειακή αξιοποίηση των δευτερογενών καυσίμων, λόγω μικρότερης θερμογόνου δύναμης του εισερχόμενου ρεύματος •Απαιτεί μεγάλη εγκατάσταση καθαρισμού των αερίων εκπομπών Αυξημένο κόστος επεξεργασίας και διάθεσης των υπολειμμάτων (ιπτάμενη τέφρα και τέφρα πυθμένα). Ανάγκη για δημιουργία Χώρου Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ) για την απόθεση της ιπτάμενης τέφρας. •Αυξημένο ρίσκο αδειοδότησης της μονάδας, καθώς και πλήθος από αντιδράσεων κοινωνικών φορέων που αντιτίθενται στην καύση. •Περιορισμένη (αν όχι μηδενική) δυνατότητα ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης υλικών.
4. Αναερόβια Χώνευση (AD) για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και εδαφοβελτιωτικού και δευτερογενούς καυσίμου (RDF)
Πλεονεκτήματα:
•Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω του εκλυόμενου βιοαερίου από το οργανικό κλάσμα των απορριμμάτων. •Δυνατότητα ανάκτησης ανακυκλώσιμων υλικών (π.χ. πλαστικό, χαρτί, μέταλλα, RDF) μέσω της μηχανικής διαλογής του εισερχόμενου ρεύματος των ΑΣΑ. •Σταθεροποίηση του οργανικού κλάσματος των ΑΣΑ ώστε να μπορεί να διατεθεί προς ταφή, στα πλαίσια της συμβατότητας με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο.
Μειονεκτήματα:
•Παραγωγή εδαφοβελτιωτικού χαμηλής εμπορευσιμότητας, λόγω της χαμηλής ποιότητας του εισερχόμενου ρεύματος. •Υψηλό ρυπαντικό φορτίο στα υγρά απόβλητα της μονάδας. •Υψηλό κόστος λειτουργίας.
5. Θερμική επεξεργασία ΑΣΑ – Αεριοποίηση – Πυρόλυση
Πλεονεκτήματα:
•Χαμηλότερες εκπομπές σε σχέση με την καύση. •Ελπιδοφόρες μέθοδοι. •«Κοινωνικά αποδεκτές» μέθοδοι σε σχέση με την καύση.
Μειονεκτήματα:
•Οι περισσότερες εφαρμογές είναι σε πιλοτική ή επιδεικτική κλίμακα. •Αυξημένο ρίσκο αδειοδότησης της μονάδας, καθώς και πλήθος από αντιδράσεων κοινωνικών φορέων που αντιτίθενται στις θερμικές τεχνολογίες επεξεργασίας.
Τι προβλέπει το ΠΕΣΔΑ Αττικής
Δ.Ε. , 1η Δ.Ε. αποτελείται από το σύνολο της Περιφέρειας Αττικής, πλην των νήσων Κυθήρων και Αντικυθήρων, 2η Δ.Ε. αποτελείται από τα νησιά Κύθηρα και Αντικύθηρα
1η Διαχειριστική Ενότητα Αττικής
Η ΟΕΔΑ Δυτικής Αττικής περιλαμβάνει τα ακόλουθα: •Τον υφιστάμενο Χ.Υ.Τ.Α. Άνω Λιοσίων •Το νέο Χ.Υ.Τ.Α. στη θέση «Σκαλιστήρι», του Δήμου Φυλής, •Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) Δυτικής Αττικής . •1η Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας Σύμμεικτων Α.Σ.Α. Πρόκειται για το υφιστάμενο Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης - Κομποστοποίησης.
•2η Κεντρική Μονάδα Επεξεργασία Σύμμεικτων Α.Σ.Α.
•Μονάδα Κομποστοποίησης προδιαλεγμένων οργανικών Υλικών ή/και «πράσινων» αποβλήτων.
Η ΟΕΔΑ ΒΑ Αττικής περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
•Χ.Υ.Τ.Α: Έχει ήδη αδειοδοτηθεί η κατασκευή του Χ.Υ.Τ.Α. στη θέση «Μαύρο Βουνό», Γραμματικού, και έχει ήδη χρηματοδοτηθεί η Α' Φάση κατασκευής του από το Ταμείο Συνοχής •1 ΚΔΑΥ: Ο ακριβής αριθμός των ΚΔΑΥ θα καθοριστεί από το σχετικό ΣΕΔΑ •Μονάδα Κομποστοποίησης προδιαλεγμένων οργανικών Υλικών η/και «πράσινων» αποβλήτων •Κεντρική Μονάδα επεξεργασίας σύμμεικτων Α.Σ.Α.
Η ΟΕΔΑ ΝΑ Αττικής περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
•Χ.Υ.Τ.Α: Έχει ήδη αδειοδοτηθεί η κατασκευή του Χ.Υ.Τ.Α. στη θέση «Βραγόνι», Κερατέας, και έχει ήδη χρηματοδοτηθεί η Α' Φάση κατασκευής του από το Ταμείο Συνοχής •1 ΚΔΑΥ •Μονάδα Κομποστοποίησης προδιαλεγμένων οργανικών Υλικών ή/και «πράσινων» αποβλήτων. •Κεντρική Μονάδα επεξεργασίας σύμμεικτων Α.Σ.Α.
Η παρουσίαση της εισήγησης του κ. Ν. Γιαννή
Κοινωνική μέριμνα για το περιβάλλον
Έρευνα σε 26 χώρες (Γερμανία, Καναδάς, Ρωσία, Μπαγκλαντές κ.λπ.: 1993 και 2000
Αυξημένο ποσοστό πολιτών πλουσιότερων χωρών προτιμούν περιβαλλοντική προστασία από οικονομική μεγέθυνση
Αύξηση πλούτου => ζήτηση για ποιοτικότερο περιβάλλον, δυνατότητα διάθεσης πόρων για προστασία
Ανεπτυγμένες χώρες => περιβαλλοντική μέριμνα λόγω (πολιτιστικής) αλλαγής αξιών
Ισχυρό το παγκόσμιο ενδιαφέρον για την περιβαλλοντική προστασία
Διεθνείς περιβαλλοντικές συμβάσεις
Μη κυβερνητικές οργανώσεις
Δραστηριοποίηση εθνικών διοικήσεων
Μεταρρυθμιστική Συνθήκη ΕΕ
Αύξηση ευρωπαϊκής νομοθεσίας
Σημαντικές ευρωπαϊκές πολιτικές, π.χ. 20-20-20
Πράσινη πολιτική και πράσινος καταναλωτισμόςΕλλάδα, «ανεπτυγμένη» χώρα22η θέση στην παγκόσμια κατάταξη ΑΕΠ
15η θέση ( ΑΕΠ 2003) στην Ε.Ε. των 27
Παρ’ όλα αυτά έλλειμμα περιβαλλοντικής πολιτικής δυσανάλογα προς την οικονομική ανάπτυξη
Αναμενόμενη υψηλού επιπέδου μέριμνα της ελληνικής κοινωνίας για το περιβάλλον
Λόγω της γενικευμένης ευαισθησίας και πυρκαγιών 2007
Λόγω της πολλαπλής πίεσης από Ε.Ε.
Λόγω της οικονομικής αξίας του περιβάλλοντος σε μια κατ’ εξοχήν τουριστική χώρα
Αντιφάσεις
Λόγω της γενικευμένης ευαισθησίας και πυρκαγιών 2007
Λόγω της πολλαπλής πίεσης από Ε.Ε.
Λόγω της οικονομικής αξίας του περιβάλλοντος σε μια κατ’ εξοχήν τουριστική χώραεξηγήσεις για την ελληνική περιβαλλοντική υστέρησηΗ καλή κατάσταση του ελληνικού περιβάλλοντος;
Η προσωρινή (;) συγκυρία του έντονου καταναλωτισμού της τελευταίας 30ετίας
Διαφορά κουλτούρας με τις άλλες ανεπτυγμένες χώρες
Συναφείς όψεις της ελληνικής υστέρησηςΥψηλά ποσοστά:
Καπνιστών
Παχύσαρκων
Τροχαίων ατυχημάτων και θυμάτων
Τηλεθέασης
Ιδιοκτησίας ακινήτων
Τοκετών με καισαρική
Ωρών μελέτης εφήβων
Πνιγμών
Στρατιωτικών δαπανών
ΑντιαμερικανισμούΑίτιο – αιτιατόΔυσανάλογα υψηλές επενδύσεις στον ιδιωτικό χώρο σε σχέση με τον δημόσιο
Περιορισμένη εφαρμογή του νόμου, ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο
Επιπόλαια κινδυνολογία και ρηχός περιβαλλοντισμός των e-ΜΜΕ
Καμία ελληνική κυβέρνηση δεν έθεσε ως προτεραιότητα μια προωθημένη περιβαλλοντική πολιτική, περιβαλλοντική ένδεια των κομματικών προγραμμάτων
Μόνη θετική επίδοση
Ποιότητα νερού σε ακτές κολύμβησηςΆλλα αρνητικά χαρακτηριστικάΚακοποίηση τοπίου
Αστικός θόρυβος
Παρουσία σκουπιδιών παντού
Δυνατότητες να πας με τα πόδια στη δουλειά, στο σχολείο και στη διασκέδαση
Αστικό πράσινο
Οχλήσεις σε τουριστικές περιοχές
Παθητικό κάπνισμα
Γενικά ελληνικά προβλήματα
Έλλειψη σχεδιασμού
Προβληματική δημ. διοίκηση (έλλειψη κατάρτισης ειδικώς σε τοπικό επίπεδο, ισχύς συμβούλων Υπουργών)
Έλλειψη αυτόνομης περιβαλλοντικής πολιτικής
Έλλειψη ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης, προκαταλήψεις
Πολλοί συντρέχοντες υπεύθυνοι σε πολλά θέματα
Ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό κεκτημένο
50 από τις 200 περιπτώσεις μη εναρμόνισης και κακής εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου στην Ελλάδα το 2007 είναι υποθέσεις περιβάλλοντος
Μεγάλος αριθμός νομοθετικών πράξεων
Μεγάλος αριθμός Οδηγιών (και όχι Κανονισμών), που απαιτούν δηλαδή μέτρα ενσωμάτωσης
Τεχνικός χαρακτήρας νομοθεσίας, άρα καταρτισμένο προσωπικό
Νομοθεσία με μεγάλο αριθμό διαδικασιών και υποχρεώσεων
Η συμμόρφωση απαιτεί υλικοτεχνικές υποδομές (π.χ. αστικά λύματα, απόβλητα, ενέργεια)ΣυμπέρασμαΚαθυστέρηση ενσωμάτωσης που οδηγεί μαθηματικά σε προβληματική εφαρμογή (π.χ. Οδηγία πλαίσιο για το νερό)
Έλλειψη κατάλληλου σχεδιασμού άρα αποσπασματικότητα (τρέχουμε και δεν φτάνουμε)
Με αποτέλεσμα καθυστέρηση δημιουργίας υποδομών
Όχι πλήρη χρήση διαθέσιμων χρηματοδοτήσεων ΕΕ
Καθυστέρηση υλοποίησης αποφάσεων, άρα υστέρηση
Τι έχουμε μπροστά μαςΑνανεώσιμες πηγές ενέργειας, 20 – 20 - 20
Βιοκλιματικά κτήρια, θερμομονώσεις, ηχομονώσεις
Ανακύκλωση απορριμμάτων με διαλογή στην πηγή
Βιολογικοί καθαρισμοί λυμάτων
Οργανική γεωργία (συμβολή και της βιοτεχνολογίας)
Τεχνολογίες αφαλάτωσης, εξοικονόμησης νερού
Σύγχρονα μέσα μαζικής μεταφοράς
Παρακολούθηση του περιβάλλοντος (δορυφορικές φωτογραφίες κ.λπ.)
Εφαρμογή κατάλληλων οικονομικών εργαλείων
Η κοινωνία πολιτών μπροστά στην περιβαλλοντική υστέρηση
Καλλιέργεια ατομικής ευθύνης
Εξοβελισμός της λογικής του μηδενικού αθροίσματος
Κάνε κάτι ο ίδιος και μην περιμένεις τα πάντα από το κράτος
Πίεσε τους εκλεγμένους μέχρι να «πρασινίσουν»
Έρευνα σε 26 χώρες (Γερμανία, Καναδάς, Ρωσία, Μπαγκλαντές κ.λπ.: 1993 και 2000
Αυξημένο ποσοστό πολιτών πλουσιότερων χωρών προτιμούν περιβαλλοντική προστασία από οικονομική μεγέθυνση
Αύξηση πλούτου => ζήτηση για ποιοτικότερο περιβάλλον, δυνατότητα διάθεσης πόρων για προστασία
Ανεπτυγμένες χώρες => περιβαλλοντική μέριμνα λόγω (πολιτιστικής) αλλαγής αξιών
Ισχυρό το παγκόσμιο ενδιαφέρον για την περιβαλλοντική προστασία
Διεθνείς περιβαλλοντικές συμβάσεις
Μη κυβερνητικές οργανώσεις
Δραστηριοποίηση εθνικών διοικήσεων
Μεταρρυθμιστική Συνθήκη ΕΕ
Αύξηση ευρωπαϊκής νομοθεσίας
Σημαντικές ευρωπαϊκές πολιτικές, π.χ. 20-20-20
Πράσινη πολιτική και πράσινος καταναλωτισμόςΕλλάδα, «ανεπτυγμένη» χώρα22η θέση στην παγκόσμια κατάταξη ΑΕΠ
15η θέση ( ΑΕΠ 2003) στην Ε.Ε. των 27
Παρ’ όλα αυτά έλλειμμα περιβαλλοντικής πολιτικής δυσανάλογα προς την οικονομική ανάπτυξη
Αναμενόμενη υψηλού επιπέδου μέριμνα της ελληνικής κοινωνίας για το περιβάλλον
Λόγω της γενικευμένης ευαισθησίας και πυρκαγιών 2007
Λόγω της πολλαπλής πίεσης από Ε.Ε.
Λόγω της οικονομικής αξίας του περιβάλλοντος σε μια κατ’ εξοχήν τουριστική χώρα
Αντιφάσεις
Λόγω της γενικευμένης ευαισθησίας και πυρκαγιών 2007
Λόγω της πολλαπλής πίεσης από Ε.Ε.
Λόγω της οικονομικής αξίας του περιβάλλοντος σε μια κατ’ εξοχήν τουριστική χώραεξηγήσεις για την ελληνική περιβαλλοντική υστέρησηΗ καλή κατάσταση του ελληνικού περιβάλλοντος;
Η προσωρινή (;) συγκυρία του έντονου καταναλωτισμού της τελευταίας 30ετίας
Διαφορά κουλτούρας με τις άλλες ανεπτυγμένες χώρες
Συναφείς όψεις της ελληνικής υστέρησηςΥψηλά ποσοστά:
Καπνιστών
Παχύσαρκων
Τροχαίων ατυχημάτων και θυμάτων
Τηλεθέασης
Ιδιοκτησίας ακινήτων
Τοκετών με καισαρική
Ωρών μελέτης εφήβων
Πνιγμών
Στρατιωτικών δαπανών
ΑντιαμερικανισμούΑίτιο – αιτιατόΔυσανάλογα υψηλές επενδύσεις στον ιδιωτικό χώρο σε σχέση με τον δημόσιο
Περιορισμένη εφαρμογή του νόμου, ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο
Επιπόλαια κινδυνολογία και ρηχός περιβαλλοντισμός των e-ΜΜΕ
Καμία ελληνική κυβέρνηση δεν έθεσε ως προτεραιότητα μια προωθημένη περιβαλλοντική πολιτική, περιβαλλοντική ένδεια των κομματικών προγραμμάτων
Μόνη θετική επίδοση
Ποιότητα νερού σε ακτές κολύμβησηςΆλλα αρνητικά χαρακτηριστικάΚακοποίηση τοπίου
Αστικός θόρυβος
Παρουσία σκουπιδιών παντού
Δυνατότητες να πας με τα πόδια στη δουλειά, στο σχολείο και στη διασκέδαση
Αστικό πράσινο
Οχλήσεις σε τουριστικές περιοχές
Παθητικό κάπνισμα
Γενικά ελληνικά προβλήματα
Έλλειψη σχεδιασμού
Προβληματική δημ. διοίκηση (έλλειψη κατάρτισης ειδικώς σε τοπικό επίπεδο, ισχύς συμβούλων Υπουργών)
Έλλειψη αυτόνομης περιβαλλοντικής πολιτικής
Έλλειψη ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης, προκαταλήψεις
Πολλοί συντρέχοντες υπεύθυνοι σε πολλά θέματα
Ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό κεκτημένο
50 από τις 200 περιπτώσεις μη εναρμόνισης και κακής εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου στην Ελλάδα το 2007 είναι υποθέσεις περιβάλλοντος
Μεγάλος αριθμός νομοθετικών πράξεων
Μεγάλος αριθμός Οδηγιών (και όχι Κανονισμών), που απαιτούν δηλαδή μέτρα ενσωμάτωσης
Τεχνικός χαρακτήρας νομοθεσίας, άρα καταρτισμένο προσωπικό
Νομοθεσία με μεγάλο αριθμό διαδικασιών και υποχρεώσεων
Η συμμόρφωση απαιτεί υλικοτεχνικές υποδομές (π.χ. αστικά λύματα, απόβλητα, ενέργεια)ΣυμπέρασμαΚαθυστέρηση ενσωμάτωσης που οδηγεί μαθηματικά σε προβληματική εφαρμογή (π.χ. Οδηγία πλαίσιο για το νερό)
Έλλειψη κατάλληλου σχεδιασμού άρα αποσπασματικότητα (τρέχουμε και δεν φτάνουμε)
Με αποτέλεσμα καθυστέρηση δημιουργίας υποδομών
Όχι πλήρη χρήση διαθέσιμων χρηματοδοτήσεων ΕΕ
Καθυστέρηση υλοποίησης αποφάσεων, άρα υστέρηση
Τι έχουμε μπροστά μαςΑνανεώσιμες πηγές ενέργειας, 20 – 20 - 20
Βιοκλιματικά κτήρια, θερμομονώσεις, ηχομονώσεις
Ανακύκλωση απορριμμάτων με διαλογή στην πηγή
Βιολογικοί καθαρισμοί λυμάτων
Οργανική γεωργία (συμβολή και της βιοτεχνολογίας)
Τεχνολογίες αφαλάτωσης, εξοικονόμησης νερού
Σύγχρονα μέσα μαζικής μεταφοράς
Παρακολούθηση του περιβάλλοντος (δορυφορικές φωτογραφίες κ.λπ.)
Εφαρμογή κατάλληλων οικονομικών εργαλείων
Η κοινωνία πολιτών μπροστά στην περιβαλλοντική υστέρηση
Καλλιέργεια ατομικής ευθύνης
Εξοβελισμός της λογικής του μηδενικού αθροίσματος
Κάνε κάτι ο ίδιος και μην περιμένεις τα πάντα από το κράτος
Πίεσε τους εκλεγμένους μέχρι να «πρασινίσουν»
Μια ευρωπαϊκή ελπίδα: νέο Βραβείο Πράσινης Πρωτεύουσας της Ευρώπης
Πόλεις άνω των 200.000 κατοίκων
Κριτική Επιτροπή για επιλογή 2010 και 2011
10 Κριτήρια: ατμόσφαιρα, μεταφορές, απόβλητα, ύδατα, άέρια θερμοκηπίου κ.λπ.
Πόλεις άνω των 200.000 κατοίκων
Κριτική Επιτροπή για επιλογή 2010 και 2011
10 Κριτήρια: ατμόσφαιρα, μεταφορές, απόβλητα, ύδατα, άέρια θερμοκηπίου κ.λπ.
Ιστορικό περιβάλλον και ανάπτυξη. Αναστήλωση παραδοσιακών βιοτεχνικών κτηρίων. Εργοστάσιο ΚαμπάΕισηγητής : - Δρ. Ν. Αλευράς Πολ/κός Μηχ/κός ΕΟΤ – Αναστήλωση Παραδοσιακών κτηρίων.
Το video από τη παρουσίαση του κ. Αλευρά.
Σύντομο ΙΣΤΟΡΙΚΟ… οδοιπορικό.του Dr. Νίκου Γ. Αλευρά [1] Πολ. Μηχανικού - Δομοστατικού.[1] Υπάλληλος του ΕΟΤ, τ. Επισκέπτης Καθ. του "Technical University of Civil Engineering" και του "Architecture and Urban Planning University - I.Mincu" του Βουκουρεστίου Ρουμανίας, μέλος και ειδικός πραγματογνώμων του ΤΕΕ, μέλος του ΣΠΜΕ και του ελληνικού τμήματος του ICOMOS.Αντί Προλόγου.Σκοπός της παρούσας «τεχνικής ενημέρωσης» είναι να καταδείξει ότι όλες οι… ας τις πούμε “αρχαιότητες”, είναι ζωντανό κομμάτι της σύγχρονης ζωής μας και ότι σηματοδοτούν και καθορίζουν το ουσιαστικό περιεχόμενο του περιβάλλοντος που μέσα του αναπνέουμε, συμβάλλοντας στην ποιότητα της
Σηματοδοτούν ακόμη, αυτό που πολλοί “άσπονδοι φίλοι” προσπαθούν να μας κάνουν να μην ασχολούμεθα και να λησμονήσουμε:
Την Ιστορική μας Μνήμη.
Χάνοντάς την, χάνουμε την πνευματική μας και την πολιτιστική μας ταυτότητα.
Χάνοντάς την, χάνουμε αυτό που λέμε «Ιστορία μας», αυτό που λέγεται «μέλλον μας».
Πρέπει να επιτραπεί κάτι τέτοιο να γίνει από εμάς τους ίδιους; Ας μη λησμονούμε πως αυτό που σήμερα λέμε «Ελλάδα», το «δανειζόμαστε» αιώνες τώρα από τα ίδια τα … εγγόνια μας.
Το μέλλον της ανθρωπότητας και του σύγχρονου πολιτισμού πηγάζει από τούτη την «Ιστορία» και από «…τούτα εδώ τα μάρμαρα».
Το δικό μας μέλλον από πού;
Θα μπορούσα να αρχίσω αυτήν την τεχνική έκθεση, απαριθμώντας πάμπολλα και, επίσης, ν’ ασχοληθώ λεπτομερώς με θέματα, που όλοι εμείς τα συζητάμε με τόση ευκολία και με τόση ευφράδεια όταν ερχόμαστε, όταν φεύγουμε και όταν ξαναρχόμαστε, σε τέτοιου είδους συναντήσεις, χωρίς ουσιαστικά αποτέλεσμα.
Όμως προτείνω, να… «μιλήσουμε» απλά, χωρίς ηχητικά “εφέ”, για αυτά τα καυτά θέματα που αφορούν όλη την χώρα, από την Μακεδονία και την Θράκη μας, την Αθήνα μας, τα τόσο φημισμένα μας νησιά του Αιγαίου, την Ρούμελη μας μέχρι και την Κρήτη μας, κλπ, κλπ.
Τώρα νομίζω, έφτασε η ώρα που, η πολιτεία, μετά την ένταξη μας στην Ο.Ν.Ε., υποχρεούται να διαθέσει μερίδιο από τα διατιθέμενα κονδύλια της ΕE, για την περιβαλλοντική – πολιτιστική – οικονομική κ.λ.π., ανάπτυξη του κάθε Νομού.
Ένας από τους τομείς, που επιβάλλεται να προσέξουμε ιδιαιτέρως και πρωταρχικώς είναι ο τομέας ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, γιατί είναι γνωστή πια σήμερα η τεράστια σημασία, που έχει στην καθημερινή ζωή μας, η προστασία του.
Δεν γνωρίζω όμως πόσοι από εμάς – έχουν επίγνωση – ότι το περιβάλλον δεν είναι μόνον το φυσικό, δηλαδή τα λουλουδάκια και η ανοιξιάτικη ποικίλη βλάστηση και πανίδα ή, η πολύχρωμη κρυστάλλινη θάλασσα με τα ψάρια και τα θαλασσοπούλια, αλλά περιβάλλον εξ ίσου είναι το Τεχνητό, το Κοινωνικό και τέλος το, τόσο ξεχασμένο στην Ελλάδα, ΙΣΤΟΡΙΚΟ Περιβάλλον.
Πριν, αναπτύξουμε τα θέματα του Ιστορικού Περιβάλλοντος, που μέρος απ’ αυτό είναι αντικείμενο της επαγγελματικής μου απασχόλησης, νοιώθω την υποχρέωση να σας εξηγήσω συνοπτικά και ξεχωριστά σε τι αναφέρεται ο καθένας από τους τομείς του περιβάλλοντος και να τονίσω ότι είναι μεταξύ τους αλληλένδετοι σε μεγάλο βαθμό.
Α. Το Φυσικό Περιβάλλον συνιστούν :
ο αέρας
το νερό
χλωρίδα και πανίδα
έδαφος και γενικά η μορφή.
Δηλαδή η μορφή εκείνη του τοπίου, που προσδιορίζεται από την κλίμακα, τη σχετική θέση και τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των στοιχείων, που το συνθέτουν.
Εδώ χρειάζεται να τονίσουμε ότι, η μορφή, σαν έννοια, είναι γενικευμένη και μπορεί να περιγράφεται ένα μικρό τοπίο ή ολόκληρη χώρα.
Β. Στο Τεχνητό Περιβάλλον. (μικρής και μεγάλης κλίμακας επιπτώσεων) υπάγονται :
η πόλη
ο οικισμός
οι μεμονωμένες κατασκευές και τεχνικά έργα και
τα υπερτοπικά τεχνικά έργα, μεταφοράς ενέργειας και
το σύνολο των υδραυλικών έργων.
Γ. Το Κοινωνικό Περιβάλλον συνιστούν :
ο άνθρωπος, δηλαδή, η Υγεία και ο Πολιτισμός
οι σχέσεις επικοινωνίας, οι κοινωνικές δραστηριότητες, η χωροταξική Οργάνωση,
η οικονομία, κ.λ.π.
Και, πριν περάσουμε στο Ιστορικό Περιβάλλον, θα παρακαλούσα να σημειώσετε τα εξής, που αφορούν ειδικά στο κοινωνικό περιβάλλον του τόπου μας: απ’ ότι γνωρίζω, ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι, την Αρχαιότητα υπήρχε χωροταξική και πολιτική οργάνωση και είναι παράδειγμα προς μίμηση ο τρόπος που δημιουργήθηκε και διατηρήθηκε μέχρι σήμερα.
Έτοιμος είναι λοιπόν ο δρόμος, που με λίγη συλλογική και συντονισμένη προσπάθεια θα μπορέσουμε ν’ ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της Ε.E. προς όφελος τις χώρας.
Θα πρέπει ακόμη να τονίσουμε ότι δυστυχώς, κατά την γνώμη μου, σύντομα, οι οικονομικές δραστηριότητες, τείνουν να εξαφανίσουν εν μέρει το ιστορικό περιβάλλον.
Δ. Το Ιστορικό Περιβάλλον συνιστούν :
η ιστορία των Γεωγραφικών τόπων
η ιστορία αστικών τμημάτων ή κατασκευών
η ιστορία των δραστηριοτήτων.
Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι, το ιστορικό περιβάλλον και ειδικά η ιστορία των αστικών τμημάτων ή κατασκευών δηλαδή, τα απομείνοντα αρχαία, βυζαντινά, ενετικά και νεοκλασικά κτίρια της στερεάς και των νησιών, όπως ναοί, κατοικίες, κτίρια παραδοσιακών δραστηριοτήτων (ελαιοτριβεία – μύλοι κ.λ.π.), χάνονται συνεχώς, ενώ αποτελούν κρίκους βασικά δείγματα της συνέχειας του πολιτισμού μας, γιατί αυτά είναι που αποδεικνύουν, μεταξύ των άλλων την εδαφική σας κυριαρχία και αυτά διατηρούν την μνήμη ζωντανή και μας κάνουν να καυχιόμαστε.
Άλλοι λαοί, που σήμερα ευημερούν, αναζητούν πολιτιστική ταυτότητα, που τους είναι αναγκαία για να στηρίξουν τα κράτη τους και τον ίδιο τους τον εαυτό.
Υπάρχουν, δυστυχώς λίγα, παραδείγματα, που το μεράκι, η γνώση και γιατί όχι η φαντασία μερικών ανθρώπων, σώσανε ή τουλάχιστον προσπαθήσανε να σώσουν τέτοια μνημεία όπως π.χ. εκείνο το καμπαναριό στα ΣΑΡΛΑΤΑ της Κεφαλονιάς, που η πολιτεία και οι υπεύθυνοι, θα το άφηναν να καταρρεύσει, αν δεν υπήρχαν, ο μερακλής κληροδότης (φωτογράφος – ιστορικός ερευνητής) και κάποιοι άλλοι Κεφαλονίτες, που πονάγανε ή πονάνε τον τόπο τους, ή στην Λέσβο, στην περιφέρεια της Μυτιλήνης, όπου μια χούφτα κατοίκων εναντιώθηκαν στην αδιαφορία των αρχών, και άρχισαν την αποκατάσταση των “Ταξιαρχών ”, βυζαντινό εκκλησάκι που η “ανάπτυξη του τόπου” κόντευε να το γκρεμίσει, με κίνδυνο να παραβούν τον νόμο.
Χάνονται λοιπόν οι κρίκοι της ιστορικής παράδοσης και η εξαφάνισή τους, δεν αφορά μόνο την εξαφάνιση των παραδοσιακών οικισμών του Φισκάρδο, της Χίου ή του Πηλίου, αλλά αφορά και την εξαφάνιση της χώρας μας, με αποτέλεσμα να χαθούμε στο τέλος κι εμείς.
Και ας μην ξεχνάμε ότι πολλοί το επιθυμούν !
Ένα άλλο ανατριχιαστικό παράδειγμα για μένα είναι κι’ εκείνο το μνήμα, μνημείο γλυπτικής, που βρίσκετε στο Α’ κοιμητήριο Αθηνών και είναι έργο, που φιλοτέχνησε ο γλύπτης, ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΟΝΑΝΟΣ, σαν δείγμα ευγνωμοσύνης, στη μνήμη του Κεφαλονίτη ΠΑΝΑΓΗ ΧΑΡΟΚΟΠΟΥ, ο οποίος σαν ευεργέτης του έθνους, μεταξύ άλλων, χορηγούσε θα λέγαμε σήμερα, και τις εργασίες ανέγερσης το 1893 της ελληνικής εκκλησίας του Βουκουρεστίου, μνημείο νεοκλασικού ρυθμού, που το κράτος μας παραλίγο να το ξεχάσει, ενώ οι ρουμανικές αρχές, αναγνωρίζοντας τον μνημειακό του χαρακτήρα, δεν μπορούν να το συντηρήσουν διότι απλούστατα… ανήκει στην Ελλάδα. Αυτό το γλυπτό του Α’ κοιμητήριο Αθηνών, είναι ξεχασμένο από την πολιτεία, η οποία το κήρυξε μεν, στα χαρτιά μνημείο, αλλά στην ουσία πεθαίνει, όχι τόσο λόγο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης αλλά, απ’ όσα γνωρίζω, για τα γνωστά τυπικά, δηλαδή λόγω της γραφειοκρατίας και αδιαφορίας των υπευθύνων που αργούν να εκτελεστούν τις εργασίες συντηρήσεις του.
Από το 1980 έχουν καταγραφεί τα επιλεγμένα γλυπτά μνημεία του Α’ κοιμητηρίου Αθηνών, περίπου 400 έργα σπουδαίων ελλήνων καλλιτεχνών της νεοκλασικής περιόδου και οι συναρμόδιες Υπηρεσίες (ΥΠΠΟ - ΤΑΠ και Δήμος) δεν κατάφεραν ακόμη μέχρι σήμερα να εκδώσουν τις σχετικές διοικητικές πράξεις για την συντήρησή τους παρά μόνο σποραδικά. Ακόμη τα “φιρμάνια” δεν έφτασαν…!
Εξαφανίζονται σιγά, σιγά, μνημεία της νεοκλασικής γλυπτικής σαν κι’ αυτό, στο όνομα της αδιαφορίας των πολλών, γιατί δεν μπορούν οι λίγοι, εκείνοι, που είναι ζωντανές φλόγες, που νοιάζονται, που αγαπούν και που σέβονται όλα αυτά, να προσφέρουν τις γνώσεις τους, επειδή δεν μπορούν να καλυφθούν τυπικά. Πως, όμως, μπορούν ν’ αναβιώσουν όλες αυτές οι μνήμες Η δημιουργία δημοτικών και κοινοτικών τουριστικών μονάδων στα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής ερειπωμένα σήμερα χωριά. Οι αποστάσεις κάτω των 25 χιλιόμετρα. από τη θάλασσα σήμερα δεν συζητούνται και αυτοί οι παραδοσιακοί οικισμοί αν αναστηλωθούν θα είναι μια καλή λύση για την ανάπτυξη τουρισμού ποιότητας, με μια προϋπόθεση: η καλή οργάνωση σε συνεργασία με τον ΕΟΤ.
Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ κάθε τόπου δεν είναι δυνατόν να πετύχει σε βάρος του περιβάλλοντος. Και μέρος του περιβάλλοντος είναι και τα μνημεία και τα παραδοσιακά και ιστορικά κτίρια που τελικά αποτελούν τους μάρτυρες της ιστορίας. Και κάτι άλλο ακόμα: η σημερινή άποψη ότι η αναστήλωση σημαίνει επιστροφή στον παλιό και δύσκολο τρόπο ζωής και ότι πάντα είναι έργο δαπανηρό και χρονοβόρο είναι τουλάχιστο λαθεμένη.
Ως γνωστό, τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότερο ο κόσμος μιλάει για το περιβάλλον και δυστυχώς μόνο λίγοι γνωρίζουν ότι το περιβάλλον δεν είναι μόνο το φυσικό και όλες οι δραστηριότητές μας το επηρεάζουν οπωσδήποτε.
Ας δούμε πώς μια προσπάθεια αναστήλωσης ενός διατηρητέου κτηρίου επιδρά στο περιβάλλον. Πρόκειται για την ανακαίνιση ή μάλλον την αναβίωση ενός παραδοσιακού καφενείου στο κέντρο της Αθήνας. Μπορεί βέβαια να μην είναι το μόνο “νεοκλασικό” κτίριο που ανακαινίζεται τα τελευταία χρόνια, αλλά παρουσιάζει μερικές ιδιαιτερότητες που προσωπικά με αναγκάζουν να τις σχολιάσω και να προσπαθήσω να κεντρίσω έτσι το ενδιαφέρον των… Ελλήνων, για μια πετυχημένη “επένδυση” που μπορεί να είναι το βασικό κριτήριο διάσωσης των τελευταίων “νεοκλασικών” της Αθήνας και όχι μόνο. Χρειάζεται να τονίσω ότι το άρθρο δεν έχει διαφημιστικό χαρακτήρα προς την κατεύθυνση της προβολής του σύγχρονου καφενείου, που λειτουργεί ήδη στο χώρο του παλιού Αθηναϊκού κτηρίου, αλλά προβάλλει τον πετυχημένο συνδυασμό της αρχιτεκτονικής μας παράδοσης με τις απαιτήσεις του μοντέρνου ρυθμού της μεγαλούπολης.
Δεν θα μπω σε κατασκευαστικές λεπτομέρειες, θα προσπαθήσω όμως να τονίσω τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενεργειών που έγιναν για την ανακαίνιση του κτιρίου. Πριν προχωρήσω σε μια σύντομη ανάλυση θα ήθελα να τονίσω ότι εδώ, σε τούτο το έργο, το τεχνητό, κοινωνικό και ιστορικό περιβάλλον έχει επηρεασθεί από μία συνηθισμένη ανθρώπινη δραστηριότητα: τη δημιουργία μίας μοντέρνας επιχείρησης. Ας δούμε ένα-ένα τα στάδια.
Το 1987, το καφενείο καταστρέφεται ολοσχερώς από πυρκαγιά με συνέπεια το τεχνητό και το ιστορικό περιβάλλον, στην προκείμενη περίπτωση το παραδοσιακό αθηναϊκό κτίριο, να κινδυνεύουν να χαθούν.
Μετά από ένα χρόνο περίπου, μια ομάδα ΝΕΩΝ ανθρώπων (επιχειρηματίες και μηχανικοί) αρχίζουν την ανακαίνιση του κτιρίου. Ακόμα από τη φάση της μελέτης υπήρχαν προβληματισμοί για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, που εδώ ήταν αρκετά έντονες, γιατί η επέμβαση δεν αφορούσε μόνο αποκατάσταση της αρχικής αρχιτεκτονικής και στατικής μορφής ενός διατηρητέου κτιρίου αλλά και την μετατροπή του σε σύγχρονη επιχείρηση με συνέπειες τόσο στη διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών όσο και μετά, στη νέα λειτουργικότητα του κτιρίου.
Η επέμβαση έγινε με αυστηρές αναστηλωτικές προδιαγραφές (διατήρηση του ιστορικού περιβάλλοντος, δηλ. κτιριακή λειτουργία και παραδοσιακή αρχιτεκτονική) και ταυτόχρονα, με την μοντέρνα μελέτη ενός μεγάλου, ευρωπαϊκού τύπου καταστήματος (αρχιτεκτονική, στατική και ηλεκτρομηχανολογική υποδομή). Στο στάδιο της λειτουργίας – αρχικά σαν εργοτάξιο και σήμερα σαν καφεστιατόριο – οι επιπτώσεις στο κοινωνικό περιβάλλον είναι θετικές ειδικά σε θέματα καταπολέμησης της ανεργίας (εργάζονται πάνω από 60 άτομα) και ψυχαγωγίας των πολιτών, μέσα σε ένα υγιή χώρο.
Το πατάρι του καταστήματος ένας από τους δύο καταναλωτικούς χώρους, είναι ουσιαστικά το μοντέρνο στοιχείο που χαρακτηρίζει την αναστηλωτική ιδέα, τον πετυχημένο συνδυασμό της ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ και του ΝΕΟΥ. Η ανάλαφρη δικτυωτή κατασκευή του είναι ανατρέψιμη και ταυτόχρονα καλύπτει τα τόσα αντίθετα προβλήματα κλιματισμού και της στατικής επαρκείας.
Θα μπορούσα στη συνέχεια να σχολιάσω τα διάφορα τεχνικά θέματα ή να εξηγήσω την αναγκαιότητα των πολλαπλών λύσεων της κατασκευής, αλλά νομίζω θα ήταν πιο πετυχημένη μία φωτογραφική αντιπαράθεση του χώρου του καφενείου, προ και μετά των αναστηλωτικών επεμβάσεων.
Όπου και να πας στην Ελλάδα, και όχι μόνο, θα διαπιστώσεις ότι η «Ιστορία» έχει αρχίσει πριν από χιλιετίες και ότι ουσιαστικά η πατρίδα μας δεν είναι μόνο η αρχαιότητα και προπαντός δεν είναι μόνο μέσα στα σύνορα…
Σε παγκόσμια κλίμακα για αρκετά χρόνια η Πολιτική Προστασία είναι η κρατική υπηρεσία που...
"αποβλέπει στην προστασία της ζωής, υγείας και περιούσιας των πολιτών από τις φυσικές, τεχνολογικές και λοιπές καταστροφές [...] κατά τη διάρκεια ειρηνικής περιόδου. Στο πλαίσιο του ίδιου σκοπού περιλαμβάνεται η μέριμνα για τα υλικά και πολιτιστικά αγαθά (σ.σ.), τις πλουτοπαραγωγικές πυγές και της υποδομές της χώρας, με στόχο την ελαχιστοποίηση των συνεπειών των καταστροφών " Τα πολιτιστικά αγαθά η αλλιώς η πολιτιστική μας κληρονομιά, είναι ουσιαστικά εκείνα που μεταφέρουν το εθνικό μήνυμα από γενιά σε γενιά, και αποτελούν τις υλικές αποδείξεις τις ύπαρξης ενός λαού.
Σε αυτά που θα ειπωθούν παρά κάτω δεν θα αναφερθούμε στα γνωστά μνημεία που σε όλη την υφήλιο αποτελούν πόλο έλξεως και σεβασμού για την πανάρχαια τέχνη της κατασκευής και που για πολλαπλούς λόγους αναστηλώνονται, ανακαινίζονται και γενικός, αιώνες τώρα διατηρούνται με αρκετά μεγάλα κονδύλια σε πόλη καλή κατάσταση.
Σε οποιαδήποτε παλιά πόλη η χωριό, και πολύ περισσότερο σε εκείνα τα μέρη που η ιστορία τους είναι… μεγάλης ηλικίας, υπάρχουν και εκείνα τα κτίσματα τα οποία μεταφέρουν τις εικόνες των παλιότερων τρόπων ζωής και που ουσιαστικά αν δεν διατηρηθούν σωστά μπορούν να αποτελέσουν στέκια υπόκοσμου η σημεία συσσωρεύσεις σκουπιδιών και συνεπώς εστίες μολύνσεων. Είναι τα λεγόμενα ερείπια, η τα παραιτημένα σπίτια… Το άμεσο αποτέλεσμα είναι η τάση των ανθρώπων να ζητούν, και με το δίκιο τους, να απομακρυνθούν, να γκρεμιστούν… να γίνει εξυγίανση, να χτιστή… μια καινούργια πολυκατοικία.
Απόσπασμα από το άρθρο 1 του πρόσφατου Ελληνικού Νόμου 3013 / 2002 περί Πολιτικής Προστασίας.
Η πρώτη αναστύλωση έγινε στην Ρώμη περίπου το Β’ αιώνα προ Χριστού.
Δεν μπορούσα για αρκετά καιρό να καταλάβω γιατί δεν ακούω και την φράση: «Ας το ανακαινίσουμε…!», είναι ωμός, οπός διαπίστωσα δυστυχώς αργότερα, θέμα παιδείας, εδικά στην Ελλάδα, όπου οι πρώτες δεκαετίες της μεταπολεμικής περιόδου την μετέτρεψαν, προπαντός την Αθήνα, σε απέραντα εργοτάξια, όπου οι γεμάτες γούστο παραδοσιακές ανθρώπινες μονοκατοικίες έπεφταν στο βωμό της «αντιπαροχής» για να έχουμε σήμερα το γνωστό μας αποτέλεσμα… την τερατούπολη με όλες τις… «αρετές» της.
Και αυτό το φαινόμενο είναι συνδεδεμένο στενά με την εσωτερική μετανάστη, δηλαδή με το λεγόμενο δημογραφικό άλμα που σε όλο τον πλανήτη δημιουργεί αιώνες τώρα προβλήματα στο κοινωνικό περιβάλλον και όχι μόνο.
Το μεγαλείο αυτών των κτιρίων που λέγαμε δεν είναι μόνο στα αποδεικτικά στοιχεία για το πως εξελίχτηκε η (όπια) πόλη μας η ότι πολλά από αυτά είναι έργα τέχνης, αλλά ειδικα στο ότι είναι επιτεύγματα κατασκευαστικής τεχνολογίας, διότι αναμφισβήτητα είναι πολύ πιο δύσκολο να κατασκευάσεις ένα καθεδρικό ναό η ένα αρχοντικό κτίριο με παραδοσιακά υλικά και μέσα, παρά ένα μοντέρνο στάδιο με κελύφη και προεντεταμένα δοκάρια από οπλισμένο σκυρόδεμα ή με δικτυώματα από χάλυβα με την βοήθεια των σύγχρονων ανυψωτικών μηχανημάτων.
Η ηλικία των κτιρίων μας οδηγεί να μπορούμε να συμπεράνουμε το πόσο μεγάλη είναι η συσσώρευση των φθορών, βλαβών και κατ επέκταση των ζημιών που έχουν υποστεί και συνεπώς τον, ας πούμε, βαθμό τρωτότητας που τους αντιστοιχεί εφόσον φυσικά οι ζημίες δεν επισκευάσθηκαν εγκαίρως.
Πριν συνεχίσουμε θα κάνω μια αναγκαία διευκρίνιση για τους όρους που αναφέρθηκαν πιο πάνω δηλαδή για τις φθορές, βλάβες, και για τις ζημίες. Και βεβαίως δεν θα ξεχάσουμε να εξηγήσουμε και τον όρο τρωτότητα.
Φθορά ή βαθμιαία αλλοίωση: Εδώ πρόκειται για την αλλοίωση της αρχικής εμφάνισης, χωρίς να επηρεάζονται (άμεσα) ο προορισμός του κτίσματος και η στατική του επάρκεια. Ας πούμε λοιπόν, ότι πρόκειται για την έναρξη (πρώτη φάση) της διάβρωσης, πολύ ελαφρές βλάβες, οι οποίες είναι η αλλοίωση (σε πιο μεγάλη έκταση) της αρχικής εμφάνισης, που επιδρά (πιθανά) και στον προορισμό του κτίσματος (κακή λειτουργικότητα), χωρίς όμως να επηρεάζεται η στατική του επάρκεια.
Βλάβες: Είναι η φάση που χρειάζεται η άμεση επέμβαση για την αποκατάσταση και ενίσχυση του κτίσματος. Μπορούν να έχουν τοπικό ή γενικό χαρακτήρα, αλλά σίγουρα έχει θιγεί η στατική επάρκεια.
Ζημιά: Είναι το σύνολο των φθορών και βλαβών, με όλες τις μορφές που παρουσιάζουν. Θα τον χρησιμοποιήσουμε σαν γενικό όρο.
Αλλά ας περάσουμε σε αυτά που προγραμματίσαμε να πούμε σε αυτές τις σελίδες και εννοώ να αναφερθούμε στην τρωτότητα και πως επηρεάζει το κοινωνικό περιβάλλον.
Η τρωτότητα είναι συνάρτηση της στατικής επάρκειας. Ένα κτίσμα είναι τρωτό, ευάλωτο ειδικά όταν για πολλαπλούς λόγους η στατική του επάρκεια, θα λέγαμε λαϊκά η αντοχή του, δεν του επιτρέπει να αποκριθεί στις φορτίσεις, που το επηρεάζουν.
Τρωτότητα λοιπών: Είναι η… «αδυναμία» των κατασκευών να αντιστέκονται, να έχουν καλή απόκριση στις καταπονήσεις που τις επηρεάζουν και να καταστρέφονται συνεχώς, και τελικός να καταρρέουν ειδικά σε δυναμικές φορτίσεις π.χ. σεισμούς.
Κάνοντας αυτήν την μερική αρχική εξήγηση μπορούμε να συνεχίσουμε με μία παρατήρηση για τον συσχετισμό των ζημιών.
Οι βλάβες πάντοτε συνοδεύονται και από τις ελαφρές βλάβες οι οποίες με την σειρά τους έχουν προκληθεί από τις αρχικές φθορές, που δεν επισκευάστηκαν εγκαίρως. Γίνεται λιπών αντιληπτό ότι δεν υπάρχουν ζημίες που να μην έχουν σαν αίτιο μια ποικιλία, ένα μίγμα… αιτίων.
Αλλά ξέροντας ότι πάντα « μια φωτογραφία… χίλιες λέξεις » ας δούμε και ας σχολιάσουμε μερικές. Και ας αρχίσουμε με λίγη σχετικά πρόσφατη… ΙΣΤΟΡΙΑ !
Είναι λοιπόν ολοφάνερο ότι η προστασία ( η συντήρηση ) και η σωστή και έγκαιρη επισκευή των (παλαιών και μη) χαρακτηριστικών κτισμάτων, έχει μεγάλη σημασία για την ιστορία του κάθε τόπου και είναι και αλληλένδετες ενέργειες.
Είναι γνωστό ότι σε παγκόσμια κλίμακα τόσο τα χρηματικά έξοδα όσο και η χρονική απασχόληση για την ανακαίνιση και διατήρηση των κτισμάτων είναι αφάνταστα μεγάλα. Η γνώση των αιτιών και των μηχανισμών διάβρωσης έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα την δημιουργία τεχνολογιών για την βελτίωση της ανθεκτικότητας των κατασκευών και ταυτόχρονα την δημιουργία μεθόδων και ειδικών υλικών που χρησιμοποιούνται στις ανακαινίσεις και στις επισκευές.
Σαν παράδειγμα ας θυμίσουμε ότι:
Στις ΗΠΑ μόνο το 1986 επισκευάσθηκαν άνω των 200.000 γεφυρών
Από επίσημα στατιστικά στοιχεία στο… μοντέρνο Hong-Kong άνω του 50% των κτιρίων χρίζει άμεσης επέμβασης και ότι τέλος,
Το 1990, στην Μεγάλη Βρετανία περίπου το 40% του ετησίου εγκεκριμένου προϋπολογισμού για τις οικοδομικές δραστηριότητες του κράτους ξοδεύτηκε στις ανακαινίσεις των κτισμάτων που έπαθαν ζημίες από διάφορες αιτίες.
Δεν θα αναφερθούμε εκτενέστερα στις σημαντικές φορολογικές διευκολύνσεις που γίνονται από διάφορα κράτη στους ιδιοκτήτες που ανακαινίζουν με δικιά τους πρωτοβουλία τα διατηρητέα τους κτίρια.
Τέλος θα ήθελα να πω ότι μετά από χρόνια επαγγελματικής απασχόλησης με την συντήρηση, την επισκευή και ενίσχυση κτισμάτων, διαπίστωσα ότι:
ότι τα κτίρια μεγάλης ηλικίας (άνω των 40 χρόνων) έχουν καλλίτερη συμπεριφορά στον χρόνο και
ενώ υπάρχει δυνατότητα να γίνονται σωστές επεμβάσεις, στην Ελλάδα έχω παρατηρήσει δυστυχώς αρκετές κακότεχνες και προπαντώς πρόχειρες επεμβάσεις η ακομα και… “άσκοπες κατεδαφίσεις” ,
Δεν έχω την πρόθεση να κάνω κριτική ή να πείσω συναδέλφους ότι αυτά που είπα
είναι ΤΑ σωστά !
Θα ήθελα μόνο να προβληματίσω (ειδικά) τους συναδέλφους Πολιτικούς Μηχανικούς, λέγοντας ότι εκτός των νέων τεχνολογιών επισκευής κτισμάτων, υπάρχουν και παλιές μέθοδοι και ότι όχι πάντα τα σύγχρονα υλικά είναι κατάλληλα – συμβατά – με εκείνα που έχουν κατασκευαστεί τα παλαιά κτίσματα.
• Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο και Ανατολική Αττική
Εισηγήτρια : - Μάνια Στεφανάκη. Δικηγόρος. Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και ΒιωσιμότητοςΑκολουθούν οι γνωστές θέσεις του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος, στις οποίες στηρίχθηκε και η εισήγηση.«Το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο έρχεται πολύ αργά, όταν έχει πια διαμορφωθεί μη βιώσιμη κατάσταση στη χώρα. Επομένως, πρωταρχικός σκοπός του έπρεπε να είναι η Περιβαλλοντική Αποκατάσταση, και δη των καταστραφέντων δασικών και φυσικών οικοσυστημάτων, των υδατικών και παρακτίων συστημάτων, η οριοθεσία της γεωργικής γης και η ανάκτηση του σφραγισμένου εδάφους.
Επιβάλλεται, επίσης, η μετεγκατάσταση της βαρείας βιομηχανίας, που έχει καταστρέψει πολύτιμους κόλπους, όπως ιδίως της Ελευσίνος, τον Παγασητικό και τον Θερμαϊκό, η αποκατάσταση του Φαληρικού Όρμου, αλλά και η ανάπλαση του επίσης κατεστραμμένου αστικού περιβάλλοντος των μεγάλων πόλεων.
Τίποτε όμως απ’ αυτά δεν προβλέπεται στο Σχέδιο, που νομιμοποιεί απλώς την άγρια ανάπτυξη του παρελθόντος, την οποία και συνεχίζει. Συνεπώς δεν μπορεί να θεωρηθεί με κανένα τρόπο βιώσιμο χωροταξικό σχέδιο, όπως επιβάλλει ο θεμελιώδης κανών της βιωσιμότητος, ισχύων τόσο στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο, όσο και στο Σύνταγμα της Χώρας».
Το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού πάσχει από δύο θεμελιώδεις και αθεράπευτες νομικές πλημμέλειες. Η πρώτη συνίσταται στην κατάφωρη παραβίαση της συνταγματικής αρχής της βιωσιμότητος, η οποία δίνει απόλυτη προτεραιότητα στη διαφύλαξη και αποκατάσταση του φυσικού και πολιτιστικού κεφαλαίου της χώρας.
Aντ’ αυτής, το Χωροταξικό Πλαίσιο επιλέγει ένα παρωχημένο μοντέλο άγριας ανάπτυξης με κυρίαρχο σκοπό τη μετατροπή της Ελλάδος σε βασικό «κόμβο» των διεθνών δικτύων διαμετακομιστικού εμπορίου και μεταφοράς ενεργείας.
Όλες οι δημόσιες πολιτικές προσανατολίζονται στην εξυπηρέτηση του σκοπού αυτού με κύρια σημεία της την ad hoc χωροθέτηση ενός δυσανάλογου για τις ανάγκες της χώρας αριθμού ενεργοβόρων και περιβαλλοντοκτόνων συγκοινωνιακών έργων (χερσαίων, θαλάσσιων και εναέριων), την ένταση της εξορυκτικής δραστηριότητος με κριτήριο την ζήτηση και όχι την προστασία των πόρων, την νομιμοποίηση των υφισταμένων προβληματικών βιομηχανικών συγκεντρώσεων, την υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου τουρισμού που ισοδυναμεί με άναρχη οικιστική ανάπτυξη, την θυσία της γεωργικής γης στον τουρισμό και την οικιστική εξάπλωση, την νομιμοποίηση παράνομων ενεργειακών έργων, όπως είναι η εκτροπή του Αχελώου κλπ. Όσο για το περιβάλλον και τον πολιτισμό, περιορίζονται σε οριοθετημένους θύλακες οιονεί μουσειακού τύπου, οι οποίοι λειτουργούν πράγματι στο περιθώριο της ανάπτυξης και στο μέτρο που δεν την παρενοχλούν.
Όλες οι δημόσιες πολιτικές προσανατολίζονται στην εξυπηρέτηση του σκοπού αυτού με κύρια σημεία της την ad hoc χωροθέτηση ενός δυσανάλογου για τις ανάγκες της χώρας αριθμού ενεργοβόρων και περιβαλλοντοκτόνων συγκοινωνιακών έργων (χερσαίων, θαλάσσιων και εναέριων), την ένταση της εξορυκτικής δραστηριότητος με κριτήριο την ζήτηση και όχι την προστασία των πόρων, την νομιμοποίηση των υφισταμένων προβληματικών βιομηχανικών συγκεντρώσεων, την υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου τουρισμού που ισοδυναμεί με άναρχη οικιστική ανάπτυξη, την θυσία της γεωργικής γης στον τουρισμό και την οικιστική εξάπλωση, την νομιμοποίηση παράνομων ενεργειακών έργων, όπως είναι η εκτροπή του Αχελώου κλπ. Όσο για το περιβάλλον και τον πολιτισμό, περιορίζονται σε οριοθετημένους θύλακες οιονεί μουσειακού τύπου, οι οποίοι λειτουργούν πράγματι στο περιθώριο της ανάπτυξης και στο μέτρο που δεν την παρενοχλούν.
Τα πραγματικά οφέλη των ανωτέρω στρατηγικών επιλογών για τις παρούσες και τις μέλλουσες γενεές δεν προσδιορίζονται ούτε καν με οικονομικά κριτήρια, ενώ αποσιωπάται τελείως το περιβαλλοντικό τους κόστος. Έτσι μάλλον εξηγείται η δεύτερη νομική πλημμέλεια του Πλαισίου, η οποία συνίσταται στην έλλειψη της αναγκαίας Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που απαιτείται από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία (Οδηγία 2001/42ΕΚ), ώστε να διασφαλίζεται ο βιώσιμος χαρακτήρας του χωροταξικού σχεδιασμού, πλημμέλεια η οποία καθιστά το παρόν Πλαίσιο εξαιρετικά ευάλωτο σε περίπτωση δικαστικής αμφισβητήσεως ενώπιον Ελληνικών ή Ευρωπαϊκών δικαστηρίων».
«Στη συνέντευξη Τύπου ο κύριος Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ τονίζει ότι με το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο επιδιώκεται: "…Η προστασία του περιβάλλοντος και η συνετή διαχείριση του χώρου με τον περιορισμό παραγόντων υποβάθμισης του χώρου, όπως η υπέρμετρη αστική εξάπλωση και η διάσπαρτη δόμηση".
Παράλληλα όμως τονίζει:
"1. Δεν είναι δυνατό να καταργηθεί η εκτός σχεδίου δόμηση…" και "2
......δεν καταργείται η αρτιότητα των τεσσάρων στρεμμάτων για την κατοικία", ενώ ταυτόχρονα, με τον νέο θεσμό της τουριστικής κατοικίας διπλασιάζεται ο συντελεστής δόμησης ουσιαστικά για παραθεριστική κατοικία στις εκτός σχεδίου περιοχές.
Ένα απλό ερώτημα τίθεται σ’ αυτή την δογματική αξιωματική θέση του αδύνατου της κατάργησης της εκτός σχεδίου δόμησης (σημ: καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν κτίζει εκτός θεσμοθετημένων ορίων). Έχει μετρήσει ποτέ το ΥΠΕΧΩΔΕ το μέγεθος των εκτάσεων των εντός σχεδίου περιοχών της Ελλάδας;
Το σύνολο των εκτάσεων αυτών, που είτε ανήκουν σε πόλεις ή οικισμούς με ρυμοτομικό σχέδιο, είτε σε αραιοκατοικημένα χωριά, πολίχνες, ή γενικότερα αραιοδομημένες οικιστικές συγκεντρώσεις υπαίθρου που ο πληθυσμός τους κυμαίνεται από 1 έως 2000 κατοίκους και έχουν οριοθετημένη εντός σχεδίου περιοχή χωρίς ρυμοτομικό, είναι τόσο μεγάλο που θα έφθανε, σύμφωνα με τα παγκόσμια πρότυπα που το ίδιο το ΥΠΕΧΩΔΕ υιοθετεί, να καλύψει ανάγκες υπερπολλαπλάσιες του ελληνικού πληθυσμού και των επισκεπτών που ετησίως δεχόμαστε ή που μπορούμε να δεχτούμε στα επόμενα 15 χρόνια.
Γιατί χρειαζόμαστε την εκτός σχεδίου δόμηση; Και αν για ορισμένη χρήση (π.χ. τουρισμό) είναι απαραίτητη η δημιουργία νέων κελυφών σε κάποια συγκεκριμένη περιοχή, γιατί αυτή δεν επιλέγεται να πολεοδομηθεί προς τον σκοπό αυτό με σχέδιο, σύστημα και ειδικούς όρους δόμησης όπως σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο;»
«Για τους ειδικούς επιστήμονες, δασολόγους και περιβαλλοντολόγους, η προστασία του περιβάλλοντος, που αποτελεί στοιχειώδες και επιζητούμενο δεδομένο του χωροταξικού σχεδιασμού, είναι συνδεδεμένη με την προστασία και την αειφόρο ανάπτυξη των δασικών οικοσυστημάτων και τη διαφύλαξη της οντότητας τους ως φυσικών πόρων, και όχι με τη θυσία τους στο βωμό «αναπτυξιακών» σκοπιμοτήτων, ή τη μείωση του βαθμού προστασίας τους. Το Σχέδιο Εθνικού Χωροταξικού Πλαισίου που κατατέθηκε αντιμετωπίζει υποκριτικά και αντιεπιστημονικά το θέμα της προστασίας και της καταγραφής των δασικών οικοσυστημάτων. Ακυρώνεται ουσιαστικά η σημαντικότερη συνιστώσα του χωροταξικού σχεδιασμού, που είναι η διάκριση του χαρακτήρα των παραγωγικών εκτάσεων της χώρας με την ακριβή καταγραφή των χρήσεων γης και κυρίως των δασών που αποτελούν και δημόσια περιουσία.
Η μεθοδολογική προσέγγιση που κατονομάζεται στο Σχέδιο ως «πρόγραμμα οριοθέτησης των δασών και δασικών εκτάσεων», δεν είναι παρά μια αδρομερής καταγραφή των δασών από το γραφείο, χωρίς επαλήθευση των μετρητικών στοιχείων στο έδαφος, (μονοσκοπική φωτοερμηνεία) που προσδίδει μεγάλο περιθώριο λάθους (30%) στο προϊόν που θα παραχθεί και υποκριτικά κατονομάζεται από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε ως δασικός χάρτης, ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι δεν είναι. Ουσιαστικά, με την αντιεπιστημονική προσέγγιση του θέματος του δασολογίου, ακυρώνονται οι δασικοί χάρτες, δηλ. το δασολόγιο, που είναι το μοναδικό εργαλείο που διαθέτουμε σήμερα για την ανάδειξη, την ακριβή οριοθέτηση και τη αειφορική διαχείριση των δασικών εκτάσεων και την προστασία της δημόσιας περιουσίας.
Ενώ, από την άλλη πλευρά, δεν γίνεται λόγος για την κύρωση των δασικών χαρτών, η οποία από ότι φαίνεται είναι άγνωστη έννοια για τους συντάκτες του Σχεδίου. Ένα πρόσθετο αρνητικό στοιχείο του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης αποτελεί η μη αποτελεσματική προστασία της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας και των εδαφικών πόρων της χώρας, ιδιαίτερα στις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές που δέχονται σοβαρές πιέσεις από άλλες χρήσεις.
Δεν υπάρχει σαφής κατεύθυνση για την προστασία της γεωργικής γης, η χρήση της οποίας "καθορίζεται", σύμφωνα με το Πλαίσιο, από "τις ανάγκες επέκτασης οικισμών και την οικονομική ανάπτυξη", ενώ η γεωργία και η εντατική κτηνοτροφία προτείνεται να διατηρηθεί μόνο στις "γόνιμες πεδινές περιοχές" της χώρας (οι οποίες ταυτίζονται με τις "παραδοσιακές" γεωργικές περιφέρειες της χώρας).
Το Video της εισήγησης της Κας Στεφανάκη
Η σωστή εφαρμογή των Κοινοτικών Οδηγιών σε σχέση με το περιβάλλον και οι κατά παράδοση απείθαρχες χώρες.
Εισηγητής : - Δρ. Νίκος Γιαννής - ΜΚΟ Ευρωπαϊκή Έκφραση - Πρόεδρος του Συλλόγου Ν. Βουτζά.
Εισηγητής : - Δρ. Νίκος Γιαννής - ΜΚΟ Ευρωπαϊκή Έκφραση - Πρόεδρος του Συλλόγου Ν. Βουτζά.
Τά συμπεράσματα από το video της εισήγησης του κ. Γιαννή.
Ήταν μια κοινή προσπάθεια, σαν ελάχιστο δείγμα συνεισφοράς στους συμπολίτες μας της Ανατολικής Αττικής.
Είναι διαθέσιμο το αρχείο (.pdf) των πρακτικών και μπορείτε από εδώ να το κατεβάσετε στον υπολογιστή σας.
Κατεβάστε στον υπολογιστή σας και τα πρακτικά από την αντίστοιχη επιστημονική ημερίδα του 2007 που έγινε στην Παλλήνη.
Είναι διαθέσιμο το αρχείο (.pdf) των πρακτικών και μπορείτε από εδώ να το κατεβάσετε στον υπολογιστή σας.
Κατεβάστε στον υπολογιστή σας και τα πρακτικά από την αντίστοιχη επιστημονική ημερίδα του 2007 που έγινε στην Παλλήνη.
